26.02.23
Abstract, hoezo?

Nog een week lang te bewonderen: de compacte, bijna museale tentoonstelling in Art Centre Schiedam. Op de nieuwe locatie van Stichting KunstWerkt is het prettig rondkijken en van de kunst genieten. Bijvoorbeeld van het werk van danser en beeldend kunstenaar Vera Whistler. Kunst van een lichtvoetigheid waarin je de beweging van de dans kunt voelen. En haar bijna witte abstractie je volop ruimte geeft om je eigen verbeelding aan het werk te zetten. Ook poëtisch is de beeldtaal van Nikolaj Dielemans. Gelaagd werk in kleur, in verhaal en in betekenis. Met intieme kleine details die een aandachtig kijken en zoeken van de kunstenaar verraadt. En nu door de beschouwer nageleefd kan worden. Ook mooi is het werk van Karin de Visser. Haar werk van oude ijzerdraadjes, gevonden afval, zelfs een klein dierenskeletje is speels en heel transparant. Ook hier wordt de verbeelding uitgedaagd. En wie dit alles nog niet genoeg vindt kan ook nog genieten van het werk van Inge van Haastert, Martine de Heij en curator/beeldend kunstenaar Jan Wagner




19.07.22
De Magie van Polaroid #5 - Gemaakte werkelijkheid

Sjef wandelt in New York. En vindt in de directe omgeving van de beurs polaroids op het trottoir. Als ik het verhaal goed vertel, het verhaal dat Arno Bauman - fotograaf, polaroidfan, ontwerper, auteur van het boek De Magie van Polaroid en de curator van de gelijknamige tentoonstelling – vertelt over hoe Sjef Henderickx de foto’s opraapt, meeneemt en in een envelop stopt.

Misschien wel een halve eeuw later komen de polaroids uit de envelop van de onlangs overleden kunstenaar Sjef Henderickx.

Arno maakt uit de opnieuw gevonden direct-klaar-foto’s een keuze. En voegt ze samen in een eigen compositie. De grilligheid van Wall Street vastgelegd in een tijdsdocument van misschien verdwenen bedrijven, opkomende ambities, rijk geworden handelaren. Oplopende koersen, dalende koersen, spaargeld, handeltjes, speculatie, verdampt geld.

Is dit nu een objet trouvé, een ready made? De Franse kunstenaar Marcel Duchamp zou het vast onder die noemer hebben geschaard. Dus laten wij dat ook maar doen. Bids & Offers is een objet trouvé van Sjef Henderickx. With a little help of Arno Bauman. Als ik tenminste het verhaal goed heb doorverteld.

De Magie van Polaroid was te zien bij Stichting KunstWerkt Schiedam.











10.07.22
De Magie van Polaroid #4 - Polaroid en de experimenteerkunst


En wat doet de kunstenaar?

De kunstenaar grijpt in.

De industrie maakt een perfecte camera binnen een uniek concept.

De polaroidcamera, een direct klaar camera, waarbij de maker binnen de korte van 1 minuut het eindproduct in handen heeft. Zonder donkere kamer, zonder negatief. Gewoon ter plekke. Lang voordat met de digitale wereld het zien en het kijken een nieuwe dimensie ging betekenen.

Hans Molenkamp is zo’n kunstenaar die ingrijpt.

Hij verwijdert het uiterst dunne laagje van de drager waarop de emulsie haar werk moet doen. Met net voldoende tijd om de ontwikkeling van het beeld in gang te zetten, maar met voldoende tijd om de beeldlaag over te zetten op een andere drager.

Op aquarelpapier bijvoorbeeld.

Schilderen met fotografie, zoiets.

In dit kleine drieluik fotografeert Hans Molenkamp een soort van leegte. Alsof er niets, bijna niets is. In een tijdloos landschap dat juist de tijd tekent. 1 polaroid was niet genoeg, de fotograaf koos ervoor om 3 polaroids het verhaal te laten vertellen. Zodat de tijd definitief tot stoppen is gebracht.


07.07.22
De Magie van Polaroid #3 - Corbino

Binnenkijken. Kun je dat binnenkijken?
Als je dit portret van een afstand ziet, zie je veel meer dan je verwacht.
Alleen al het formaat.

Dit portret is gemaakt met zeg maar een polaroid dia film.
Direct klaar.

Maarten Corbijn kijkt naar binnen. Wij kijken met hem mee.
Zoals bij dit portret van Gerry-An Schets.

Ik weet niet wie de geportretteerde is. Ik kende tot op dit moment
ook de fotograaf niet. Maarten Corbijn. Hij werkt verborgen achter de camera, verborgen achter zijn auteursnaam Corbino.

Het is voor mij een van de ontdekkingen van de tentoonstelling De Magie van Polaroid. Een tijdsbeeld van een tijdperk van zo’n halve eeuw geleden.

Het moment dat Corbino heeft vastgelegd is uit 1984.
Als je nu gaat kijken is dat moment nog even levend, nog even levendig als toen. Met die wegkijkende blik, die dromerigheid, dat onbestemde.
Caravaggio komt in gedachten.

Maar wat dacht Corbino toen? En wat dacht Gerry-An Schets?
Kunnen wij dat zien, kijken wij mee met hen? Van buiten naar binnen, van binnen naar buiten, opzij?




05.07.22
De Magie van Polaroid #2 - Polaroid en de experimenteerkunst

Kunst was van het volk. Volkser dan volks. Die met zijn 3 guldenprenten op latere leeftijd in het Rijks exposeert. Die lieve lastpak, die tegen alles en iedereen rebelleerde, maar met zijn vrienden plezier kon maken, ook al hadden ze totaal tegenovergestelde ideeën. Aatje Veldhoen, die door bleef tekenen na een ernstig herseninfarct die zijn tekenhand - de rechter - voorgoed verlamde. Doortekende met de ongeoefende linkerhand. Want tekenen moest Aad Veldhoen, de schilder, de graficus. En de maker van duizenden polaroids. Die dikwijls weer geheel eigenzinnig betekend werden met de achterkant van zijn penseel of een of ander scherp voorwerk. De emulsie van de polaroid verschuivend, wegduwend totdat zijn schildersoog het experiment af gekeken had.

De Magie van Polaroid, Stichting KunstWerkt Schiedam.



28.06.22
De Magie van Polaroid #1 - Experimenteerlust of de wereld van polaroid

Hij penseelt met een penseeltje.

Minutieus.

In een eeuw waarin dat allang niet meer hoeft.

En hij eigent zich een foto toe, of nee, hij eigent

zich een dame toe. Een carte de visite. Zeg maar begin twintigste eeuw.

Met de direktklaar camera fotografeert hij het beeldscherm waarop de carte de visite te zien is.

En dan kan Arno het niet laten.

Hij splitst de drager en de chemicaliën. Met een flinterdun penseeltje.

Om de beeldlaag over te zetten te zetten op aquarelpapier.

Om dat weer te kopiëren.

En de zwartwit kopieën te scheuren en die opnieuw over de gekleurde originelen te monteren.

Dat doet Arno Bauman. Anno nu.

En de vraag is natuurlijk. Wat heeft Arno gezien? En wat zien we van wat Arno gezien heeft?

Ga maar kijken in de tentoonstelling Polaroid in de kersverse expositieruimte Stichting KunstWerkt in Schiedam.

Vind je daar direct – heel veel andere experimenteerlust van dat fenomeen uit de 2e helft ven de 20e eeuw. De polaroid.
28.06.22
De Magie van Polaroid #1 - Experimentation or the world of polaroid

He brushes with a little brush.

Meticulous.

In a century in which that is no longer necessary.

And he appropriates a photo, or no, he appropriates a lady. A carte de visit. Let's say early twentieth century.

With the ready camera he photographs the screen on which the carte de visite can be seen.

And then Arno can't resist.

He splits the carrier and the chemicals. With a wafer-thin little brush.

To transfer the image layer to watercolor paper.

To copy that again.

And tearing the black and white copies and remounting them over the colored originals.

That's what Arno Bauman does. This year.

And the question is, of course. What did Arno see? And what do we see of what Arno has seen?

Take a look at the Polaroid exhibition in the brand new exhibition space Stichting KunstWerkt in Schiedam.

You will find there immediately – a lot of other experimentation of that phenomenon from the 2nd half of the 20th century. The Polaroid.









28.03.22
Baselitz in Pompidou #2

vrouw op het strand

liggend badend
golven spoelen af en aan
water druppelt zich aaneen

onlosmakelijk verblijvend
in de hitte van het blauw
in de koelte van gedroomde gelen

een schuren, een aanraken
loslaten wat zich beweegt
een wegdromen

daar ligt zij
hij heeft mij gezien
hij heeft mij getekend

zijn hoed ligt daar
mijn handen zoeken zijn handen
waterdruppels maken de woorden

doorwaternat
het papier verzadigd
de tijd omgekrul

hij moet hier ergens geweest zijn
met dat oog die pennenstreek
een moment toch zeker

de vogels vliegen verder weg
een wolk in hun snavels
langzaam valt de dag uiteen

de zon op mijn rug
mijn hand in het zand
losjes, lichtgedroomd
28.03.22
Baselitz at Pompidou #2

woman on the beach

lying bathing
waves wash off and on
water drips itself
together

inextricably residing
in the heat of the blue
in the cool of
dreamed yellows

a sanding, a
touching
letting go of what
moves itself
a daydream

there she is
he saw me
he drew me

his hat is there
my hands are
looking for his hands
water drops make the words

soaking wet
the paper saturated
time curled up

he must have been here somewhere
with that eye that pen stroke
a moment for sure

the birds fly farther away
a cloud in their beaks
slowly the day falls apart

the sun on my back
my hand in the sand
loosely, lightly dreamed


17.02.22
Baselitz in Centre Pompidou


Het verdwijnt zich. De oude huid verdwijnt zich in een afbrokkelend verleden.

Elke is in het ziekenhuis geweest, Georg heeft haar opnieuw geschilderd, getekend. Hij heeft haar ook geschilderd, getekend in eerdere portretten. Hij heeft hen ook beide getekend, man en vrouw in het badende licht van de zon, hun naakte lichamen weldadig in de warmte van de zon, samen, in alles wat ze zijn, twee mensen, een vrouw, een man, een kunstenaar, een moeder, en dus ook twee modellen in een reeks van schilderijen. Herkenbaar voor wie dat wil, maar ook de zelfgekozen muzes van een schilder die de figuratie een hand geeft, en de abstractie een andere. Zo is dat. Maar nu schildert Bazelitz het langzaam terugtredend, het in zichzelf verdwijnend. Dat wat op leeftijd komt, keert terug naar een wat, ja, naar een wat. Hij schildert de afdruk van een tijd, hij maakt een sjabloon van een lichaam, en drukt dat keer op keer af. Zodat de vorm steeds verder afneemt, en alleen de verf en de inkt overblijven als een stoffelijk residu. In gouden en zwarten. Het is van een ongelooflijke schoonheid.

Twee schilderijen uit die reeks van de 84-jarige Baszelitz zijn nu te zien in de laatste zalen van de retrospectieve tentoonstelling in het Centre Pompidou Parijs. Tot 7 maart a.s.



26.08.21
Mathieu Ficheroux

Een onvergetelijke meester. Schilder, tekenaar, beeldhouwer, conceptkunstenaar. En dat allemaal in het tweede gedeelte van de vorige eeuw. Rotterdammer. Vernieuwer. Twijfelaar, altijd weer die twijfel. Met een oeuvre waarin de breuklijnen overtuigend aanwezig zijn. In materiaal, in stijl, in onderwerp. Maar wie oog in oog komt met het werk van Ficheroux wordt zondermeer meegenomen in zijn zoektocht. En wie oog in oog komt met werk van Ficheroux op een onverwacht moment wordt helemaal uit zijn evenwicht gehaald. Het overkwam mij bij een bezoek aan de Van Nellefabriek tijdens Art Rotterdam. In een prachtige presentatie was daar G.O.D. - the Gallery of Dialoque - een samenspel van het werk van Mathieu Ficheroux en het werk van Roos Schneijderberg.

Met voor mij als intrigerende blikvanger Ficheroux’ Nr. 12.


Tentoonstelling ‘Gallery of Dialogue’, 1 - 4 juli, Art Rotterdam

bij een omhooglopende
bij een dansende
bij een nummer 11, een nummer 12, een 13, een _____


zo uit de hoek geveegd
van uit het linksonder naar rechts –
              boven

                                                           zo achteloos weldoordacht

                             omdat het loslaten later


in roserood
                                   in polystyreen wit


                        in gecanvaste wildheid

                                               van dat ene moment



                                   zoëven, of later    toch









© Roosmarijn Pallandt

Dit werk en andere werken van Roosmarijn Pallandt zijn te zien in De Ketelfactory, Schiedam.
This work and other works by Roosmarijn Pallandt can be seen in De Ketelfactory, Schiedam.



23.07.21
WAAR HET STIL VALT

waar het stil valt

nog voordat de klank
de adem
het woord begint

in die allereerste
diepe slaap
van het beginnen

en dat het wordt
en verwondert

en in klank
en in ademen
en in woorden

ontwaakt


23.07.21
WHERE IT FALLS SILENT

where it falls
silent

even before the sound the breath
the word begins

in that very first
deep sleep
of the beginning

and that it will be
and wonders

and in sound
and in breath
and in words

awakes





03.07.21
Zaagsels van Ton van Kints bij Galerie Ramakers

stof daalt neer
de zon rafelt naar binnen
schuurt het epoxy
de glanzende leegte
van stapeling op stapeling
de plustekens van de optelling
van de verdikkende huid

zaagsels
schraapsels

uiteengeraapt

opnieuw verbonden

© Ton van Kints - 1 + 1 + 1 + 1 + 1 + 1 + 1 (back to back, spooning 3x, face tot face 2x) #1, 1995-2021














Amber Andrews,
Even cowgirls get the blues


© Amber Andrews - What The Thunder said, 2021

03.07.21

It colors blue in Sofie Van de Velde's gallery. The light of melancholy. The light of looking back in the history of art and looking. That is entrusted to Amber Andrews for sure. She turns it into a swirling vortex. And whoever wants, will find many old faithful in it. Ancient masters who looked just like we look now. And gave shape at how they looked at it. Andrews does it in her very own way. Powerful, fierce at times, but also with always some hesitation.

at a work by amber andrews

l'heure bleu

when it acids blue
sighs, muddles

the thoughts
relapse for hours

in old time, in
unfulfilled expectation still

when the blue itself
that melancholy eye
that merry fellow
that spinning top circle
that pregnant passer-by, passer-by in the carousel
of the everyday
the coughing rattlesnake
whirlwind of ancient stories

who speakes about this.
james e comes for tea

david h presents a box of
chocolates
and who knows, oh who, dear paul van o,
somewhere a hugo c writes a new
sorrow

but for now
the days stamp in blue
the blue cowboy rides
in the blue wild
she cries,
she screams,
she mumbles in
indiogo prusian
in the stamp ink
of who we are,
nonetheless

the melancholy of bein








03.07.21

In de galerie van Sofie Van de Velde kleurt het blauw. Het licht van de melancholie. Het licht van terugkijken in de geschiedenis van kunst en kijken. Dat is Amber Andrews wel toevertrouwd. Ze maakt er een wervelende draaikolk van. En wie wil, vindt er veel oude getrouwen in terug. Aloude meesters die net zo keken als wij nu kijken. En vormgaven aan hoe zij ernaar keken. Andrews doet op haar volstrekt eigen manier. Krachtig, fel soms, maar ook met altijd iets van een aarzeling.

bij een werk van amber andrews

l’heure bleu

als het blauw zuurt
zanikt, moddert

de gedachten uren
terugvallen
in oude tijd, in
onvervulde verwachting toch

als het blauw zich
dat melancholieke oog
die kermisklant
die draaitolcirkel
die drachtige passant, passant
in de caroussel
van de alledaagsheid
de kuchende ratelslang
wervelwind van aloude verhalen

wie zegt daar wat van.
james e komt op de thee
david h presenteert een doosje pralines
en wie weet, o wie, beste paul van o,
schrijft ergens een hugo c een nieuw
verdriet

maar vooralsnog
stempelen de dagen in blauw
rijdt de blauwe cowboy
in het blau hineins
schreidt ze,
schreeuwt ze,
mompelt ze in het indiogopruisisch
in het stempelinkt
van wie we zijn,
toch

de melancholie van het zijn










© Günter Tuzina - Untitled, 2019

03.07.21
Günter Tuzina bij Slewe Gallery

Uit een ooghoek. Het is nog verre van druk op de vroege donderdagochtend. Veel rust om te kijken. De galerie heeft een mooie plek aan het begin van Art Rotterdam. Iedereen heeft nog frisse ogen, veel ruimte om indrukken op te doen. Er hangen drie werken van Günter Tuzina. Drie mooie, bescheiden werken. Je kunt er zo aan voorbij lopen. Er is veel meer visueel spektakel op de beurs. En dan bedoel ik niet alleen de beursbezoekers. Ik zie de werken van deze minimalist min of meer in het passeren. Een paar uurtjes wandel ik naar buiten. Voetbalkantinekoffie kopen bij de catering die op het buitenterrein van de Art is. Het is winderig koud. Even op adem komen. Uit mijn ooghoek heb ik ze weer gezien de drie schilderijen. Nu vanuit een andere gezichtshoek. Voor mijn tweede bezoek deze dag ga ik verder met kijken. Inzoomen op wat me bij de eerste kijkronde is opgevallen. Amber Andrews bijvoorbeeld bij Galerie Sofie Van Der Velde, Marc Mulders bij Kersgallery – prachtig, prachtig, en die wonderschone presentatie van de dialoog tussen Roos Schneijderberg en Mathieu Ficheroux. Om weer terug te keren bij Tuzina.

En wat is het nu eigenlijk? Wat lijnen in oliepastel, in verf. Heel precies in een aangenaam ritme. Met precies die kleur bij die kleur. Een mooie compositie. En dat geldt voor ieder werk steeds weer. Precies dit, precies dat. Soms kan kunst niet klein genoeg zijn om groots te zijn.



Jacqueline de Jong

03.07.21
Plankenkoorts


Beste J,

Plankenkoorts. Is dat een woord dat bestaat? En als het al bestaat, hoe spel je dat dan, ik neem maar wat, in het Italiaans, in het Deens van Asger of het Frans van jouw onvergetelijke Parijs? Hoe dat te vertalen dus. Dat theaterwoord, dat als het licht aangaat, het doek opgaat, of juist niet, als er geen doek is. Hoe dan, dat dan?

En dat jij dan die loods binnenloopt en een stuk zeildoek vindt. Precies die en juist dat doek. En dat ik hier nu naar kijk in een galerie tijdens Art Rotterdam. Dat werk met die omhooggaande bewegingen, die kleuren die stijgen en stijgen.

O ja, ik vergiste me een moment. Ik dacht even de snavel van Anton Vrede te zien, te herkennen. Maar nee, het was toch echt jij, jouw werk, ravelachtig scherp. En omhoog en omhoog.

Ik neem voor even afscheid. Totdat het doek, dat zeildoek vol kleur, zich weer aandient. Bedankt weer. Voor deze brief in oliepastel.
03.07.21
Stage fright


Dear J,

Stage fright. Is that a word that exists? And if it does exist, how then do you spell it, let's say, in Italian, in Asger's Danish or the French of your unforgettable Paris? How to translate? That theatrical word, that when the light comes on, the curtain goes up, or not, when there is no curtain. How then, that then?

And that you then walk into that shed and find a piece of sailcloth. Exactly that and that one. And then I look at that. That piece with those up-flying movements, those colors that go up and up.

Oh yes, I was mistaken for a moment. For a moment I thought I saw the beak of Anton Vrede, recognized it. But no, it really was you, your work, ravishingly sharp. And up and up.

I'm saying goodbye for now. Until the canvas, that sailcloth full of color, presents itself again. Thanks again. For this letter in oil pastel.




07.06.21
A-un

Wie nu naar de Ketelfactory Schiedam gaat, kan zich verheugen op een prachtige tentoonstelling met het werk van Roosmarijn Pallandt.

In de verduisterde galerieruimte wordt elk licht getemperd tot het bijna absolute niets. Zoals op de foto’s, de films en de installatie van Pallandt.

De tijd verstilt zich, de ruimte wordt groter, wordt kleiner hoe langer je de tijd voor deze werken neemt.

Dan moet je er wel woorden voor vinden.

Wellicht deze:

Bij een foto van Roosmarijn Pallandt

het immense uur
als het zwart verdaagt
het weten verjaagt
tot een louter vragen
in tussentijd
van een eerder
een altijd


een bevroren altijd
dat wederkerig
oneindig
zich voegt en verbindt


een harteklop
een ritseling
ritsels
en zich herhaalt
en zich herhaalt
zich herhaalt
zich


Het werk van Roosmarijn is te zien in de Ketelfactory Schiedam onder de titel A-un, Japans voor adem.
07.06.21
A-un

Anyone who now visits the Ketelfactory Schiedam can look forward to a wonderful exhibition with the work of Roosmarijn Pallandt.

In the darkened gallery space, any light is dimmed to near-absolute nothingness. As in Pallandt's photos, films and installation.

Time quiets down, the space gets bigger, gets smaller the longer you take the time for these works.

Then you do have to find words for it.

Perhaps these:

With a photo of Roosmarijn Pallandt

the immense hour
when the black fades
chasing the knowing away
to a mere questioning
in the meantime
from an earlier
an always

a frozen forever
that reciprocal
infinite
joins and connects

a heartbeat
a rustle
rustles
and repeats itself
and repeats itself
repeats itself
itself

Roosmarijn's work can be seen in the Ketelfactory Schiedam under the title A-un, Japanese for breath.










© Roosmarijn Pallandt - From the series Nocturne



02.12.20
Kleur van leven, the blankets

In het oranje slaapt het geluk, in het blauw huilt het verlorene.


De Bruyckere struint de tweedehands-winkeltjes af, vind er de dekens. De getuigen van de meest intieme momenten. De slaap, de liefde, de seks, geboorte, verlangen, wanhoop, de opgewonden kreetjes van de kinderen, een geboorte, de koude, een teruggetrokken verschuilen. Zij brengt het verleden samen in een driedimensionale sculptuur. Stapeling, hangend, rangschikking, tastbaarheid.

              ‘Because of that,’ she says, ‘you feel the body even not seeing the body.’



© Berlinde De Bruyckere. Courtesy the artist and Hauser & Wirth. Photo: Mirjam Devriendt.



10.07.20
silent time

the wind blows
sunflowers up

the wind blows
the wanderers walk outside

the wind blows
the tidal wave tsunami is given a girl's name

the wind blows
the blown away lower jaw of a
future career

the wind blows
for the silence of the museum visitor

the wind blows
of the introverted words

deceitfulness,
unknown truth



10.07.20
stille tijd

de wind waait
zonnebloemen omhoog

de wind waait
de wandelaars lopen buiten

de wind waait
de vloedgolf tsunami krijgt een meisjesnaam

de wind waait
de weggeblazen onderkaak van een toekomstige carrière

de wind waait
voor de stilte van de museumbezoeker

de wind waait
van de in zichzelf gekeerde woorden

leugenachtigheid,
ongekende waarheid

Dick Berckenkamp, Embrace, 2020







Christo, The Pont Neuf Wrapped, Paris, 1975-1985

01.06.20
Christo and
Jeanne-Claude, 2


ideas
brought out of sight
hidden from view
made visible

walked between the water
danced in pink footsteps
wave witticism heartbeat
and reflecting surface
wet sky of time

adorned the bridge
carried the defectors
kissed the lovers
embraced the gamba players
the howling saxes
the poor strumming of a
student

caught the light
silenced
muted the memos
extinguished the faxes
rattling phones silent
no paternosters no
door closers
a red light, a green
access denied, exit closed

dreamed the dreamed
sharpened the pencil
colored the light print
and spoke
time and time again

so that it happened
and stayed
a dream rock solid
in the memory

more real
than anyone who could ever imagine
01.06.20
Christo and Jeanne-Claude, 2

denkbeelden uit het zicht gebracht
aan het zicht onttrokken
zichtbaar gemaakt

tussen het water gelopen
in rose voetstappen gedanst
golfslag kwinkslag hartslag
en spiegeloppervlak
natte hemel van tijd

de brug getooid
de overlopers gedragen
de geliefden gekust
de gambaspelers omarmd
de huilende saxen
het armzalig getokkel van een scholier

het licht gevangen
de mond gesnoerd
de memo’s gedempd
de faxen gedoofd
ratelende telefoons monddood
geen paternosters geen
deurdrangers
een rood lampje, een groen
toegang geweigerd, exit gesloten

het gedroomde gedroomd
het potlood geslepen
de lichtdruk ingekleurd
en het woord gevoerd
keer op keer op keer

zodat het gebeurde
en bleef
een droom rotsvast
in de herinnering

werkelijker
dan wie ooit kon bedenken










Christo and Jeanne-Claude, Project for Sonoma County and Marin County, State of California, 1972 -1976

01.06.20
Christo and Jeanne-Claude, 1

Suddenly, there was that incredible orange. Out of nowhere. Conversations between men, noise, hoo-ha. A soggy room. Maps, drawings, construction helmets. Believe, unbelief. This was not golden ratio, this was not a 1-point perspective. We did not know this. Suddenly, art could also be a film, a documentary film, a report across time. An artist, two artists who dreamed. Hanging a curtain between the mountains. Lawsuits, political lobby. Colored pictures, construction drawings, women behind sewing machines. And then the men with helmets that hang, tighten those huge fields of color. Chevrolet Impalas, a Dodge Magnum driving under the orange. The Running Fence by Christo. Even then together with Jeanne-Claude. We saw the movie. Modern art started here. As modern art had already started with Cézanne, with Jackson Pollock, with Willem de Kooning. Maybe that is wat it was with The Running Fence, modern art can always start over.



01.06.20
Christo en Jeanne-Claude, 1

Ineens was daar dat ongelofelijke oranje. Uit het niets. Gesprekken tussen mannen, lawaai, herrie. Een zompig zaaltje. Kaarten, tekeningen, bouwhelmen. Geloof, ongeloof. Dit was geen gulden snede, dit was geen 1-punts perspectief. We kenden dit niet. Ineens kon kunst ook een film zijn, een documentairefilm, een verslag dwars door de tijd heen. Een kunstenaar, twee kunstenaars die droomden. Een gordijn ophangen tussen de bergen. Rechtszaken, politieke lobby. Ingekleurde foto’s, bouwtekeningen, vrouwen achter naaimachines. En dan de mannen met helmen die die enorme velden van kleur ophangen, opspannen. Chevrolet Impala’s, een Dodge Magnum rijden onder het oranje door. The Running Fence van Christo. Ook toen al samen met Jeanne-Claude. We zagen de film. Hier begon de moderne kunst. Zoals de moderne kunst al eerder begonnen was bij Cézanne, bij Jackson Pollock, bij Willem de Kooning. Misschien was dat het wel met The Running Fence, moderne kunst kan altijd opnieuw beginnen.




Susan Rothenberg, United States, 1975

21.05.20
Susan Rothenberg, Emily Dickinson

Niet veel meer dan een lijn, een soort kras in de verf. Dat was het wel. En een merkwaardige tweedeling. Een geometrisch vlak dat het paard, want dat was het een paard van een gekraste lijn in verf, van een onbestemd soort niets. Met een beetje smoezelige kleuren. Hoe vaak heb ik niet daar dat beeld gekeken in die vuistdikke catalogus van Zeitgeist. Later maakte Rothenberg nog andere paarden, en botten, en vogels, en andere voorstellingen. Maar dat eerste paard is gebleven. Ze hadden er veertien, zij en haar man de minimalist Bruce Nauman. Op hun boerderij in New Mexico. 
Toch was zij geen echte paardenliefhebber. Een paard was gewoon een paard, een object om te schilderen. Zo kwam Susan Rothenberg tot een eigenzinnig soort figuratie na alle geweld van abstract expressionisme, pop art, minimalisme, conceptual art. Gewoonweg schilderen om het schilderen. Weg van alles wat tijdgeest heet. Om zo haar eigen tijd blijvend in verf te verbeelden. Een mooi, weerbarstig oeuvre zo’n beetje zoals Emily Dickinson vele jaren eerder ook zo’n eigenzinnig monument van de poëzie heeft opgericht. Om steeds weer naar terug te kijken, steeds weer naar terug te luisteren.






13.04.20
Time blossoms

time blossoms
itself open
a return
to before
it begins itself

an underground
whirlwind
a come-
back

we walk hand
in hand

unbosoming,
unblossoming
13.04.20
Bloesemt de tijd

bloesemt de tijd
zich open
een terug
naar voordat
het zich begint

een ondergrondse
wervelwind
een weder-
keer

we lopen hand
in hand

ontboezemend, ontbloesemend














Dick Berckenkamp, Pas de Deux, 2020


07.04.20
Pas de Deux

we're all dancing
in the genuine light
of the ball room
the back and forth
of the blue hour and
the daybreak horizoning
the nightshade grimming

we're all dancing
the quick quick step
the English waltz

we're all dancing
the fingers touch the keys
the hands touch the world
arms outstretched
from the seeking
the arms embracing
the arms, warming the hands

we're all dancing
one and the other
until
together

we're all dancing
in the light of the day
the blue of expectation
not yet now but
soon
and then and then

we're all dancing





07.04.20
Pas de Deux

we’re all dancing
in het heuse licht
van de ball room
het heen en weer
van l’heure bleu en
de dagenraadkimmende
het nachtschadegrimmende

we’re all dancing
de quick quick step
de Engelse wals

we’re all dancing
de vingers raken de toetsen
de handen raken de wereld
de armen gestrekt
vanuit het zoekende
de armen omarmend
de armen, de handen verwarmend

we’re all dancing
de een en de ander
totdat
ineen

we’re all dancing
in het licht van de dag
het blauw van verwachting
nog niet nu maar
aanstonds
en dan en dan

we’re all dancing




01.04.20
Bella, Bella, Bella

je bent er
je bent er nu
je bent er nu zoveel plaatsen weg
maar je bent er nu ook

dansend
vijgen risotto
de hete stoom van het vuur

je bent er
nu skatend met een ietwat
onzekere blik

je bent er
nu tekeningen krassend
ergens in de lucht

je bent er nu
in het citroengeel van een
verdwenen mart visser

je bent er nu
in de kraaiende
veroverende
etta nina billy hilly billy

je bent er nu
bella, bella, bella

je bent er nu
in een hier

en in een nu
en ray zingt
en cristal danst
en marc schildert
en wislawa dicht
en reinbert speelt nog langzamer, langzamer, langzaamaanstil
en remco denkt verrukkelijk
en ed kust de geliefden in paris
en alles kan nog
en we denken de dingen
en we kussen de wolken
en we denken de zon

de wereld is nog lang niet
gedaan,
de wereld is nog lang
niet gedaan

bij lange na niet




Marc Chagall, Groot naakt




21.03.20
Het lage licht van Chagall

De wereld zo’n beetje onderuit gezakt. Onderweg, op de vlucht, de omstandigheden. De angst van het onzeker weten. De lage, langgerekte schaduwen van bomen op het nog veel te jonge gras. De nijlganzen die al wekenlang hun jonge kuikens koesteren. De bloesems die hoe dan ook, en toch, en overal ontluiken, opbloeien, de verwachting kussen van wat komen gaat. Cyclaamroze, schaamteloos rood. Een trillend zekere inktstreep. Dat wordt een vader. Een mythische godheid. Een moeder die koestert, de liefde kust in alle geborgenheid. En daar tussendoor pastelt het krijt. In wel door taste vegen. Vanuit beneden uit, omhoog en omhoog.
Het lage licht hemelhoog heffend, treffend.






Marc Chagall, Maternité




19.03.20
Marc Chagall

We lopen daar bijna achteloos langs. De wind nog in onze natte haren. Het gedonder van die azuurblauwe golven. Het is een eeuw, nee twee eeuwen, nee, honderdduizend eeuwen geleden, of, nou ja, wat tijd ertoe doet. Die altijd verdomde tijd. Om het even of het nu is, of vroeger, of later, of wat dan ook. We kopen citroenen, meel om brood te bakken, alles wat van onze gading is. Misschien ook iets anders. Een doosje met kleurkrijt, of een benzineaansteker. We weten het niet. Maar ik kijk haar aan, en denk aan wat zij denkt. En morgen, ja morgen, weer verder.

Marc Chagall, Naakt en mand met vruchten




Louise Bourgeois, ’10 am is When You Come to Me

16.02.20
ik verwacht je te komen

ik verwacht je te komen
klokslag 10 am
verwacht ik je
om de dag te delen
ik verwacht je te komen
ik verwacht je koffie te maken
ik verwacht je nachtspoken
weg te doen
ik verwacht je de tafel
te delen
ik verwacht je het raam te sluiten
ik verwacht je mijn angsten
in een lade te leggen
een voor een
zachtjes, ze mogen geen pijn voelen
ik verwacht je
mijn slapeloze tekeningen
tot rust te manen
ik verwacht je te komen
klokslag 10 am
verwacht ik je






09.02.20
De oude stemmen van Louise

windvangers
verleden verhalen

naaldloos onbewust
draadloos ongeslapen

huiverend in bovenwinds
zachtaardig moederverwarmend

in bovenaardse ruimte
zo tussenin
het vaste huis
en de indigoblauwe leegte











Louise Bourgeois | To Unravel a Torment | Museum Voorlinden, Wassenaar
Louise Bourgeois | To Unravel a Torment | Museum Voorlinden, Wassenaar

07.02.20
Louise Bourgeois, Het Huis

Het huis van gedachten. De binnenwereld buiten gaan. En dat wat van buiten binnen is gekomen achterlaten als een levensgrote tekening.

De tekening die de dag tekent.

De tekening die de nacht tekent.

Het binnenste binnenstebuiten keert.

Het leven dat begint, een sprong. De ontbinding, en dan een leven lang ontbinden, ontknopen, ontwortelen. De knopen aaneenrijgen, de draden laten ontspinnen, de gedachten vastberaden vangen in terugkijken. En dat weer meedogenloos laten vergeten.

In weerwil.

Het huis van gedachten, met de deuren aaneengesloten. Open gekierd.

Je kijkt naar binnen, terug, naar de binnenkant van wat zich herinnert. Zich niet weten wil.

Louise Bourgeois maakt een leven lang werk van een terugkijken, naar wat zich niet terugkijken wil. Een cell die zich openstelt. Een tekening die zich opent. Een sculptuur die zich losmaakt van materie en zwaartekracht.

Louise Bourgeois schrijft een leven lang. Alledaagsheid, van wat een leven is. Een hier, een nu, dat zich gehinderd weet door een hier, een ooit.

Louise Bourgeois opent haar bladen vol spiralen, vol uitstulpingen, vol holtes, vol tegendelen, vol weefsels van tijd.

En op een dag schrijft ze eindelijk, uiteindelijk.

I give everything away /
I distance myself from myself /
from what I love most /
I leave my home /
I leave the nest /
I am packing my bags




March Chagall, Zelfportret met zeven vingers, 1912-1913 in Migranten in Parijs, Stedelijk Museum Amsterdam



11.01.20
Loslaten

Ik kijk niet vooruit. Ik kijk niet om me heen. Ik kijk niet waar ik ben. Of toch? Ik kan alleen maar kijken naar mijn palet. Ik heb ze allemaal meegenomen. Het blauw, het geel, de okers, de cadmium roden, de witten en het zwart. Mijn handen zitten er vol mee. Ik wil deze wereld tekenen, de stad waarin ik naar toe ben gevlucht, ik wil me thuis voelen, mijn verhalen vertellen aan mijn nieuwe vrienden. Ik wil dit wonderbaarlijke gedruis, al dat licht, die ongelofelijke drukte, dat geren en dat gehaast, ik wil met mijn ogen dicht luisteren naar hun verhalen, ik wil mijn ogen niet open doen, ik wil kijken, kijken. Maar ik teken mijn dorp, ik teken mijn gedachten, ik ben nog niet weg uit Vitebsk, ik moet nog vertrekken ook al ben ik hier nu. Ik moet mijn koffer nog uitpakken, mijn hoofd nog leegschudden van al die voorgaande jaren, de stemmen eventjes op stil zetten. Morgen ga ik beginnen.





Mark Rothko in het Stedelijk Museum Schiedam, 2019

01.11.19

Grijs, oranje op kastanjebruin, nr. 8


Alles beweegt. Langzaam gaat alles bewegen. Langzaamaan regent het oranje. Er is geen tijd meer. Er rennen nog wat gedachten over en weer. Maar allengs wordt het stiller. Meer oranje ook. Het groen vernevelt. De stilte trekt over je heen, de stilte trekt dwars door je heen. Stilte is alles, zegt Mark Rothko. Het schilderij danst. Buiten regent het, de stad is grijs. Maar binnenin het schilderij is de wereld begonnen.






20.10.19

Veni, Vidi, Venice #9


in het

verschijnen

verdwijnt

het zich

en

om

toch

















Ann Veronica Janssens in Punta Della Dogana, Venetië 2019


20.10.19

Veni, Vidi, Venice #8


licht dat zich

keert
wendt
draait
kust
lust
lepelt
raakt
bevraagt
opent
sluit
opent
sluit
opent

licht dat zich
streelt
beveelt
vraagt
vraagt
waaromt
hoezodan
en hoezoook
en van dittem
en van dattum

alle talen breed
bij het
ochtendvroeg
tussen het avondlaat
bij het ebgetij
en het vloedgevroed

de vaporetto stampt
dit zijn zo o zo vroege goden
oude getijden
vroegvroegemythen
buitelend,
stuiterend
en nu kijken we 
kijken we

nietsvermoedend

in het licht dat zich
naar het licht dat zich

in dat o zo vroege late licht

dat zich

en wij kijken,
kijken maar

alsof in dat licht

een vroege ochtend,
een oude geschiedenis,
een terloopse ontmoeting

in dat licht dat zich
in dat lichtende licht

















19.10.19

Veni, Vidi, Venice #7


kleiner soms

kleiner soms dan zo’n fluisterend blaadje

kleiner soms dan schering
en inslag

kleiner dan
bij leven en welzijn

kleiner dan een nomade
reizend in de zon

die een blad omslaat
een blad van goud omslaat
de wind omslaat
en de tijd
instapt als een heden

The Death of James Lee Byars in la Chiesa di Santa Maria della Visitazione, Venetië 2019






19.10.19

Veni, Vidi, Venice #6


mmmm

het zoemt
sluimert


de omhooggeschaalde
de omlaaggedaalde

het gezandschraapte zand
de hand die aanhaalt

de bril die omvalt
in het zand, het

omver, en verder
verwijderen

de gekookte zon
de zondoorlaten mijmeringen

de doorspookte hmmm
de doorzongen zonnebrillen

de regen die niet
de winter die niet komt

de vliegtuigen die af en aan
het protest op een laken

de locals die wij
de thuisblijvers de helden

de zon die overschijnt
het ritme dat

verdwijnt

maar de toonzet
de toon


zet


we zijn hier
     we zijn nu eenmaal


altijd hier

                 wij wachtenden

       op de tijd, het tij


           totdat het zich laat zien

en de zon opgaat als de maan


weerschijn,
                        weerzien ook

Lithuanian Pavillion at the Venice Biennale 2019





Jannis Kounellis in Fondazione Prada Venezia





18.10.19

Veni, Vidi, Venice #5


Alles is heden
Alles is huisraad
Alles is het verraad van katten
Alles is verplaatst
Alles is verkast
Alles is in rook
Alles is aan het vuur
Alles is aan alles










Jannis Kounellis in Fondazione Prada Venezia

18.10.19

Veni, Vidi, Venice #4


Broken tiles
Broken sewing machines
Broken marbles
Broken words
Broken flames
Broken names
Broken words 
Broken cores
Broken wool
Broken sounds
Broken coats 
Broken hats 
Broken ancors 
Broken footsteps 
Broken sea 
Broken seagulls 
Broken blacks 
Broken blue
Broken sailors 
Broken powers
Broken heat 
Broken wheat 
Broken heels 
Broken leafs 
Broken beats
Broken liberties 
Broken mortos 
Broken


Brokens












17.10.19

Veni, Vidi, Venice #3


wat het zich vraagt
wat aan ene zijde
zich opent
maar toch ook aan andere zijde
en dat onderwijl
het andere het ene


in dit denken hier
en in dit denken daar


er daar de hand opleggen
er daar de ogen voor openen
er daar de ruimtes voor vinden


wat het betekenen wil
waar het zich bevindt


en waarom
en hoezo dan

er dwarrelt een blad
voor de zon
een oogwenk


meer niet










16.10.19

Veni, Vidi, Venice #2


dat de tijd
zich schrijven laat
dat de tijd
zich wegschrijft
bij het een voor een
in het in wit
in het wegschrijvend wit


dat de tijd
verkeert en zich
wendt en zich keert


dat de tijd wegebt
in de vloedgolf
van gesprekken en gebaren

dat de tijd
zich neemt

dat de tijd
zich verliest


dat de tijd zich
tekent in het zwartgrijs
van een hand
die zich wegschrijft
in de kruimels
op een marmeren vloer


dat de tijd
zich etst
in de dunste groeven
van een denken


dag een na dag twee
na dag drie
maar dan vooraf
ongekend

dat de tijd dus

Mariateresa Sartori - Fondazione Querini Stampalia Venetië - Telling Time




15.10.19

Veni, Vidi, Venice


nu het zich
nu het zich laat
nu het zich zichtbaar laat
nu het nu
en zoveel later

nu het licht
nu het licht in zoveel
weerlicht
zich weer licht en later licht

nu de adem van de stad
nu de adem van het water
nu de leeuwen getemd
nu het verleden gestremd
nu de zangers zingen
nu de stroom gedempt
nu de klank
weerklinkt en zingt

nu de dag vliegt
en weer verdwijnt
en verschijnt
nu om het even
nu in die tel
nu in die streek
nu in die opmaat
nu in die pas
nu in die het zachtbare liggen
nu de klok ergens

nu in het nu
van het fijnzand van tijd
nu in de hoogzang
van verwachting en
twijfel en weifel
nu in het gesprek van
een avond
in het aanraken van tijd
in het aanreiken
van iets wat komt
of nog later
nog later licht
en dat is,
en misschien, ook
en dat dan
wellicht, dat altijd
lichte licht als het


                                           later













12.10.19

Er is een verdwijnen


er is een verdwijnen
er is een gaan
er is een komen
er is een op reis
er is een morgen
een maan die vol is
vol is van grijze kraters, grijze holen
er is een maan die vol is
van grijze zoetgeelgrijze zachte maan
er is een maandag die spiegelt
zachter dan de duik van
de zonwaanzinnige Icarus
er is ergens een
plaats die danst
van de mensen
zo jong nog
zo waanzinnig maanzinnigzonnig
zacht – die zoetetheezacht
ochtenddronkenbier
als de dans komt
als de viool komt
als de bellen rinkelen
als de base drumt
als het charcoal echoot
als een kast drumt
als een foto weerademt
als een zoetezachtethee
als het zich nog niet verdwijnt
als

                                              
het.
12.10.19

There is a disappearance


there is a disappearance
there is a going
there is a coming
there is a traveling
there is a tomorrow
a full moon
full of gray craters, gray caves
there is a full moon
of gray, sweet yellow gray soft moon
there is a moonday that mirrors
softer than the dive of
the sun-crazy Icarus
there is somewhere a
place that dances
of the people
so young, still
so madly moon crazy sunny
soft - that sweet tea soft
morning drunk beer
when the dance comes
when the violin comes
when the bells ring
when the base drums
when the charcoal echoes
when a cupboard drums
when a photo breathes back
when a sweet soft tea
when it itself doesn't disappear yet
when


it.










03.09.19

Boris and the noise (with a little help of Rich)


It buzzes that it blacks.
It lights that it rustles.
It anticipates that it seeks.
It talks that it words.
It is that it talks.
It expects that it thinks.
It dances that it stands.
It builds that it paints.
It moves that it temporizes.
It overwhelms that it hides.
It layers that it lies below.
It grumbles that it barks.
It dreams that it juggles.
It breathes that it audios.
It matters that it matters.



Boris Tellegen & Rich Medina in Het Hem Chapter 1NE










03.09.19

Boris and the noise (with a little help of Rich)


Het zoemt dat het zwart.
Het licht dat het ruist.
Het zwangert dat het zoekt.
Het praat dat het woordt.
Het is dat het praat.
Het verwacht dat het denkt.
Het danst dat het staat.
Het bouwt dat het schildert.
Het beweegt dat het tempoot.
Het overweldigt dat het schuilgaat.
Het laagt dat het onderligt.
Het bromt dat het bast.
Het droomt dat het tovert.
Het ademt dat het audioot.
Het dingt dat het dingt.









25.08.19

Welsprekend


Samengeperst staal. Geplette autowrakken. Glimmende lak, gebutst, gekraakt, gecrasht. Maar met een opvallende zachte hand bijeengebracht. Opnieuw gedacht, opnieuw gedroomd. Zingend van lyriek. De titels, woordsamenraapsels bijeengebracht, die woorden als brokstukken, ook die weer.

Ze staan nog, die beelden van de Amerikaanse beeldhouwer, dichter, filmer, kunstenaar John Chamberlain. Door de kunstgeschiedschrijvers van een categorie voorizen: neo-expressionisme. Mooi is dat. Verongelukt staal dat uitdrukking geeft aan het levensplezier van een lyricus.

En zo spreken zij, praten zij, babbelen zij. Mevrouw zus en zo, en meneer die en die en o ja, die van dit en dat. Luidkeels mompelend.
            

25.08.19

Eloquent


Compressed steel. Crushed car wrecks. Shiny paint, bruised, broken, crashed. Yet brought together with a strikingly soft hand. Thought again, dreamed again. Singing of lyric. The titles, hotchpotch words brought together, those words as wreckages, those as well.

They still stand, those images of the American sculptor, poet, filmmaker, artist John Chamberlain. Categorised by the art historians: neo-expressionism. That's nice. Perished steel that expresses the joy of life of a lyricist.

And so they speak, they talk, they chat. Mrs. this and that, and Mr. that and that and oh yes, that of this and that. Mumbling loudly.




29.07.19

Friends


Ergens op een oude zolder, ergens in een lichtoverschoten studio. De buren van beneden hebben tot laat in de avond. De oude dichter kraakte op de internet-tv. Dat ik dacht, dat ik die ogen. Dacht ik, dat ik die ogen zo, dacht ik. Kraakte de oude dichter in de jeugd van zijn dag. Het was de ochtend dat het leven nog zou gaan beginnen. De song was nog niet geschreven schreef een latere Nobelprijswinnaar. Het schilderij krijgt zijn eigen huid. Het regent verhalen in de kantlijn van zijn handschrift. Het wit overwoekert. Aan de andere kant van een andere wereld. Het Nieuwe Europa, het oude Amerika. Ik schrijf de naam op van de mij ongekende schilder. Richard Aldrich. Ik onderteken mijn Tickering, tackering backside. Ergens hebben wij elkaar ontmoet. Zonder het te weten.





Richard Aldrich, Bortolami Gallery


29.07.19

Friends


Somewhere in an old attic, somewhere in a light-flooded studio. The downstairs neighbours have until late in the evening. The old poet creaks on the internet TV. That I thought, that I those eyes. I though, that I those eyes like that, I thought. The old poet creaked in the youth of his day. It was the morning that life was still about to begin. The song had not yet been written, a later Nobel Prize winner wrote. The painting gets its own skin. It's raining stories in the margin of his handwriting. The white is overgrowing. On the other side of a different world. The New Europe, the old Amerika. I write down the name of the painter unknown to me. Richard Aldrich. I sign my Tickering, tackering backside. We met somewhere. Without knowing.










Dick Berckenkamp, Tickering, Tackering, 2012








Cats fighting
06.07.19

Draagbare tijd, inklapbare leegte


Brief aan J,

Een geschreven leegte. Alleen wat geschreven is kan gelezen worden. Alleen als de dichter de leegte schrijft kan de leegte gelezen worden. Zijn daarom de woorden in de landkaarten van het geheugen geschreven? Onbereisde plekken in de stiltes van de stad? De pleinen? De parken? De oevers van de rivier? Kon alleen in de leegte de toekomst van de herinneringen worden meegesleept? In verplaatsbare attachékoffers. Dichtgeklapt en van gemakkelijke handvatten voorzien. Als snapshots in de momentane dagboeken van tijd.



28.06.19

Brief aan J


Brief aan J,

Ooggetuigen. Wat heb je gezien J? Wat waren de vragen die ze stelden? En hoe luid was dat allemaal? Waren er ook andere gezichten? Anders die van woede en wanhoop? Wat was dat, dat geschetter? Hoorde je dat ook? Dat schervende geluid? Dat schreeuwende metaal? Dat verwoestende licht van die onmetelijke vuurbal? Alle lucht uit je longen. En daarna de absolute leegte van de leegte. Heb je dat ook gezien? En waar dan? En wanneer? Kon je je het nog herinneren dwars door de zware rook in de Parijse cafés, het bier dat uit de glazen stroomde? Zo jong ook, J, waren jij en de anderen nog zo Ed van de Elskenjong? En toen jij terugkeerde in de kleuren van de verf, J, het zwart van de inkt en de kool, wat hebben wij toen gezien? Zo veel later, en niet van daar.

















Jacqueline de Jong schildert de kwestie van tijd



Jacqueline de Jong schildert monsters
25.06.19

Action Painting


Beste J,

Dat van die monsters. Monsterachtige monsters. Die fabuleuze gedrochten die bij nacht en bij ontij. Die bij het likken van de vlammen van het wegspringend vuur. Die over en velden en wegen. Maar meer toch in wouden en bossen – noem je dat zo – wouden, en o ja, bestaat er een Drachter Woud?, of is dat woud, laten we dat even zo noemen, die bomen, die bomen, die bomen, die ondoordringbare bomen, die dus, dat woud zogezegd, maar misschien nog ongezegd en onbenoemd, dat in die wouden en bossen de monsters toch? En of het koud was bij nacht en bij ontij? Of juist verzengend warm? Maar op die foto zien we dat allemaal niet. Op die foto is het kraakhelder en heerlijk. De monsters zijn blij en vrolijk, likkebaardend lekker van verf. Eerst ergens in de fabels van Asger misschien, en later misschien elders vierhoog achter met de Prinsengracht down under, en nog weer later in dat smetteloze wit van De Nederlandse Bank in Drachten. Dat van die monsters dus, nu in het luisterrijke Stedelijk. Grijzend, grommend, slaapnachtonrustig als wij allemaal weer huiswaarts zijn. En alleen een late nachtwaker polshoogte neemt. Of ze allemaal wel slapen jouw monsters, zoetjesaan slapen voor deze nacht.


23.06.19

adayaday


Beste J,

Tommy and
Tommy and the pinball
Tommy and the pinball wizard
Avond aan avond
Dizzy time dizzy dizzy time
De beugelfles klok
Ontklokkend beugel
Ontbeugelend
Ding dang dong flipperend
Tsssenggg
Tommy dizzy tommy dizzy
De schettertrompet
En wij
Daar ergens daartussen
Pingpong tsssschhhh
In het licht van het vuur
Wisten wij veel van J
Of hoe ze misschien of
Ook wel niet
We moesten Remco nog
Ontdekken
Nu nog hooguit de opalen dag
Of iets met mieren
Van Hans L
En een bootje overzee
Tommy tommy dang ding dong







Jacqueline de Jong & The Pinball Wizard in het Stedelijk Museum Amsterdam


23.06.19

Ontmoeting met J


Beste J,

Ik wacht.
Ik moet wachten tot ze komt.
Op haar fiets. Van die kant uit, denk ik.
De zon spat uit elkaar.
Zo vroeg al.
De wereld komt langs.
Ik zie de mensen komen, en doen.
Ik zie dan nog niet die overvette dikke Amerikaan.
Die onwaarschijnlijke hoeveelheden schranst. Ik maak een phonecall.  Vertel luider dan luid - van mijn ijsthee en praat luider dan luid over mijn schok
-     die overvette Amerikaan binnen mijn gezichtsveld.
Van mijn ijsthee naar zijn dubbel overdikke burger. Een berg eten, een vulkaan die van buitenuit gevoerd moet worden.
Hij bestelt nog een nieuwe portie.
De grootste, vetste, dikste burger ever.
Gewoon in het Nederlands.
Maar die Amerikaan die geen Amerikaan is heeft mijn veel te luide gesprek met mijn vrouw niet gehoord, nooit opgemerkt.
Ik kan ongestraft deze eetfabriek bespieden.
Ik wacht.
Ik moet wachten.
Ik weet nog niet.
Een klap in het gezicht.
Een stomp in de maag.
Ka-bang.
Maar dat is later pas.








Jacqueline de Jong & The Situationist Times: Same Player Shoots Again



11.05.19
Stilte bij de Ketelfactory






Karel Appel. De kracht van kleur.






20.04.19
Springlevend


De schilder van de kleur. De schilder van het leven. De schilder van het ongekende ongetemde. De schilder van alle vrijheid. Poppetjes op de weg, vogels in het rond, wolken van erupties. Werk dat al zo lang elke dag opnieuw begint. De lente schreeuwt, de dag inzingt, de werelwijde kobalt, chromaatgelen, sapgroenegroenen, hunkerenderoden en koninklijke blauwen. Die dus, de kleuren van Karel.


10.04.19
Inéén

Vijf weken dans, vijf weken theater, wijf weken muziek, vijf weken art. Gisteren. Op de slotavond van het Schritt_macher Festival 2019 aan het schilderen. Het publiek rondom, geroezemoes, stemmen, glasgerinkel, de verstilde muziek van Borstlap, de indrukken, de vele indrukken van dansers en danseressen, vermoeide lichamen, geduldige fysiotherapeuten, een alleraardigste buschauffeur, - hier voor onderweg, jullie moeten nog zo ver -, het licht niet zo, maar zo, de Dumbarton Oaks, The Switch, de Dadaliaans, alsof ze daar al altijd al aanwezig zijn geweest. Werk vanuit het atelier, Phrases hier in het theater gemaakt, en tenslotte de monumentale Dadaliaans. Vier bij twee meter, geschilderd als een waterverftekening temidden van het publiek, de muziek, de spotlights, het geroezemoes, stemmen, glasgerinkel. Ik heb er voorlopig nog maar even geen titel bij. Of….toch…jawel… Just Dance!



Dick Berckenkamp, Mooi, Mooi, Very Good!, 2019

15.03.19

‘Hij is nog warm’…


Wat een geweldige energie. Hoe druilerig grijs en hoe Hollands regenachtig Heerlen deze dagen is, binnen bruist het van jewelste. Geen wonder ook als Dada Masilo met haar prachtige groep dansers in nieuwe klanken en kleuren een eigentijdse Giselle op de planken zet. ‘s middags heb ik tijdens de doorloop al het kleine wonder van haar choreografie en dans mogen meebeleven. Mijn hand met houtskool danste op het tekenpapier met de dansers mee. De nieuwe kersverse Phrases hangen nu al in de Vebego-foyer in het Parkstad Limburg Theaters Heerlen. Maar terug in mijn Schiedamse atelier gebruik ik de energie om een nieuw schilderij aan de serie Dadaliaans toe voegen. Iemand zegt tegen mij: Mooi, mooi. Very Good! Daar maak ik meteen de titel van het schilderij van. En wie het schilderij wil ‘beleven’ zoekt op Spotify naar de muziek van Philip Miller, die speciaal voor Dada’s Masilo krachtige veroverende elektronische muziek componeerde.




15.03.19

All hands on Ed


De zee kletst en klatst.
Zo gaat dat.
We nemen afscheid.
Op de kade.
Een laatste kus.
Hij vertrekt.
En zij.
En zij?
Blijft.
En wacht.
Toch?

Dat is het drama.
Dat is het theater.

En Ed Wubbe
Maakt daar een vrolijke draaiboel van.
Een zoete zoute zilte kermis.
En we kletsen mee.
Met de vrolijke wereldband.
Muzikale grappenmakers, wel zo leuk.

Kletsen en klatsen.
Aaaihooi, ahoyyyyy.




Nikolaj Dielemans, Poem, 2019
24.02.19

Work ohne Wörter


Het eerste Poem is gestolen zegt hij. Een ingeslagen autoruit, een leeggehaalde auto. Hij maakte een tweede Poem, en een derde. Dit is Poem X. Komen er nog meer Poemen vraag ik. Hij zegt: Het zou kunnen. Iedere keer wordt zijn werk een stukje gelaagder. Alsof er steeds meer terugkeert uit een steeds langer leven. En dat dan ergens een plaats moet krijgen. Hij wijst op het verval in zijn schilderijen. De zichtbare verschuivingen van tijd. Alsof er altijd iets weer afbreekt, afscheurt, uiteenvalt. Maar, zegt Nikolaj Dielemans, niets is tenslotte ooit niets. Ieder tabula rasa kent weer een eigen ondergrond. Er is altijd een weer beginnen. Huid over huid, laag over laag. Het verval maakt de nieuwe groei weer mogelijk. Zo schildert Dielemans zich een weg door de tijd. En kan er na Poem X zomaar een Poem XI komen, of nog meer. Met als je goed kijkt en speurt hier en daar een merkteken, een letter misschien, maar geen woorden. Die zijn weggewaaid in de tijd.

Dielemans in Koetshuis Museum De Casteelse Poort, Wageningen.
.






14.02.19
We zitten in de leegte


Het theater is leeg. – deze avond van een repetitie zonder publiek - Dat wil zeggen. Het podium is nog niet gevuld, dat wil zeggen. De concertvleugel wacht. In al haar zwarte aanwezigheid. Het licht is nog diffuus, buiten is het misschien herfst, of zomer, of lente, wie zal het zeggen. Hier heerst de onbestemdheid van de nevel. Gedachten verwaaien. Ineens zit hij daar. En hij speelt. Hij speelt ogenschijnlijk moeiteloos. Zijn blik toetst en torst. Wat doet deze danser? En wat doet die danser? En hoe doen zij het samen? Hij beweegt niet of nauwelijks, alhoewel. Michiel Borstlap stuurt en volgt, de dansers sturen en volgen. En wij zijn daarbij. De stille kijkers in een verder lege theaterzaal. Mijn hand volgt de bewegingen van de dansers, mijn hand volgt de vloedlijn van Michiels spel, mijn hand zoekt een heenkomen in het licht dat zich aan de donkerte van het theater ontworstelt. We zijn hier samen. De dansers zijn subliem in dit moment. Het duet van spel – muziekspel en dansspel. We zijn erbij, we zijn er onderdeel van. In de leegte die creatie heet. Zo is er niets, en dan opeens, in dat ene moment, dat wel zo’n veertig, vijftig minuten duurt, is er alles en volkomen. Woorden rijgen zich tot zinnen aaneen. Zij zegt: Zo zijn frases. Verbinden fragmenten aan elkaar tot een samenhangend ding, een zin, een volzin wellicht, een verhaal, iets wat aan elkaar doorgegeven wil woorden.

We zitten in de leegte en we zij er vol mee. In het zwart van het theater, het wit van de dansers. In iets wat er tijdelijk mag zijn, maar ook eigenlijk altijd is.





10.02.19

Barbara at evening


She combes her hair.
She laughes.
She is looking outside the window.
A car starts his engine.
Is she waiting?
Is she really waiting?
What does she thinks?
What is the melody of her thoughts?
She combes her hair.
Slightly, slowly.
There’s some music on the radio.
She reads at her mobile.
What can she say?
Barbara is here tonight, she thinks.
Barbara at evening.
Mason Salterrelli, Galleri Jacob Bjørn, Art Rotterdam 2019




Idé André, Gerhard Hofland Amsterdam, Art Rotterdam 2019
09.02.19

In alle staten


Hoeveel werkelijkheid wil je zien? En wat is dat dan die werkelijkheid? En hoe verschilt die ene werkelijkheid met die andere werkelijkheid? Waar begint het? En wanneer? Het zijn. De niet aflatende rechte lijnen in het werk van Idé André zoeken een eigen weg. Keer op keer. In ieder werk begint het zoeken opnieuw, of zo je wilt, is het zoeken een vervolg van een niet aflatend tasten, toetsen. Een werkelijkheid die zich schrijft in de tijd.

Onophoudelijk.


09.02.19
We kijken


Draadjes zijn het. Nee, draadjes, lijken het. Iets wat onzegbaar licht en vergankelijk schijnt. Kleur van het onwaarschijnlijkste gehalte. Eerder een spoor van toevallig daar achtergelaten dan welbewust vooruitgedacht. Maar de schilder moet het hebben geweten. Hoe dan ook. Gekeken naar hoe die ene kleur net dat ene doet, en een andere kleur weer dat andere. De schilderijen van Ronald Zuurmond hebben geen woorden nodig. Ze zijn.

De booth van BorzoGallery Amsterdam biedt de schilderijen nog enige bescherming tegen zoveel kijkers, passanten, dagjesmensen. Maar straks hangen de werken in een eigen stilte, in een eigen ruimte. Dan zijn de draadjes weer op hun plek. In het licht van de ochtend, de schaduw van een middag, de roes van een milde avond.

Ronald Zuurmond, BorzoGallery Amsterdam, Art Rotterdam 2019




15.01.19

We ontmoeten


Een dag in het Van Abbe. Iemand vraagt mij om er bij te komen zitten. We geven elkaar een hand. Mohammed heet hij. Vertelt het komende uur voluit over de Berbers, over taal, over het Arabisch, over de woorden die op de kussens zijn geborduurd. Hij vraagt ons een kussen te kiezen. Ik spreek, lees geen Arabisch. René ook niet. En Linde evenmin. We schudden handen, wisselen namen uit. We kiezen een kussen op kleur. Op het gekozen kussen staat het woord ‘bezoeken’. Dat is wat we doen. We bezoeken op een zondagmiddag het Van Abbemuseum en kijken naar het werk van Glukya. En nu, op dit moment, zijn we er zelf onderdeel van. Mohammed beveiligt, René schrijft over muziek, Linde schrijft over geluk en ik schrijf over beeldende kunst. Deze middag ontmoeten we elkaar omdat het toeval dat zo wilt. We proberen te luisteren, we proberen te vertellen. We denken ook een beetje na over de plekken waar luisteren, vertellen, ontmoeten niet zo vanzelfsprekend is. Zwarte thee, dadels, andere lekkernijen. We zijn vergeten dat andere museumbezoekers nu naar ons kijken. De tijd verdwijnt. En als we weggaan schudden we handen en beloven elkaar nog eens te ontmoeten. In een eigentijdse blog, een handgeschreven brief of ergens op een plek. Met zwarte thee misschien en dadels en heerlijkheden.





07.09.18
TEKENING JEANNE ROMBOUTS OP OPEN EXPO SCHIEDAM


Wat zich afspeelt. Van het ene naar het andere. En ondertussen. Is dat een plek om te blijven? Om het even in welk uur. In de holst van of bij het krieken. De handen nog niet geschud, de hals nog niet gespoeld met het koude water uit de beek, de bril nog niet afgezet. Eerst nog willen kijken over hoe en wat. Het geluid dat aankomt en ook weer weggaat. De man met de trom die het ritme dirigeert, de voeten die wegspringen tegen de lichte glooiing. Het eten wordt toebereid maar dat is vele ovens verder. De weg is nog niet begaan, de stappen zijn nog niet gezet. In de aarzelingen van inkt wuift de zwaartekracht gracieus witgrijze tonen. De vraag blijft. De vraagt blijft onbeantwoord. Is dat een plek om te blijven? Tussen heengaan en komen.



06.09.18
DANSER EN FOTOGRAAF BRYNDIS BRYNJOLFSDOTTIR
OP OPEN EXPO SCHIEDAM


Je maakt een beweging in de tijd. Met iedere stap leg je de ruimte open. En alles wat je zegt bewaar je in je eigen lijf. Een huis waarin je jaren woont. Een plek waarin alles samenkomt tussen een verleden en een heden. Het uur tikt, de maan ritselt, de wind krimpt. Langs het water wandelt een weg. Volop passanten, voetgangers, paardrijders, motorcoureurs. Er is geen bestemming, en als er wel een bestemming is buigt de weg, keert het water, dondert het van wolken. Je maakt een beweging in de tijd. Je kijkt en je kijkt. Totdat je het kijken stilzet. En het kijken bekeken wordt. Dat wat een sprong was, is een herinnering. Dat wat een beweging was, is een terugblik. Ergens klinkt de muziek. Vaag, vager, het applaus, de handen op elkaar, de verwachting, de verrukking. Tijd die je niet kunt terughalen, maar wel kunt kijken. Bij een foto van Bryndis Brynjolfsdottir.




23.08.18
IS THERE A LINE? SCULLY AT DE PONT #1

IS THERE A LINE, MR.SCULLY?

Wat tekent de kunstenaar?
Is het het verschil tussen zien en niet meer zien?
Is dat het?
Die onzichtbare lijn, het verschil tussen beneden en boven?
Is dat wat wij weten?
Of is dat wat wij zien?
We geven daar namen aan. Einder, horizon, verte.
Maar we kunnen wat wij weten te zien, niet begrenzen.
Is dat wat Scully doet?
Het onvatbare vatten?
Bij benadering althans.
Een tussengebied, een tussenpositie.
Iets tussen lijn en vlak?
Of meer nog iets tussen beneden en boven?
Of nog iets meer iets tussen vast en niet-vast?
Dat dus, of toch niet.









10.07.18
DANCING #3 and Willem de Kooning


Dick
Berckenkamp,
Dancing #3
Een van de Dancings. Een serie collage-tekeningen die ontstaan als ik aan het werk ben aan mijn Spacings in het atelier.De tekeningen zijn autonome werken. Ze maken slechts tijdelijk deel uit van een Spacing. Dansers die hun choreografie uitvoeren.En daarna weer het toneel verlaten. Reizigers, passanten, onderweg.
Dan vind ik op het net deze tekening.
WILLEM DE KOONING, WOMAN, 1958
Willem
de Kooning,
Woman, 1958
Een prachtige tekening. De Kooning heeft de tekening samengesteld uit twee delen. Kon hij niet kiezen? Was het ene deel beter dan het andere? Of was dit gewoon wat zijn tekenende oog zag? Toen, op dat moment en later weer? Een tekening als een Dancing. De danser die danst in de tijd. Ongrijpbaar in de tijd. Frame voor frame gevangen in het moment.

04.07.18
omdat, omdat



omdat de stem in de ruimte
omdat het lied een vogel
een vlucht draaikolk stadzwaluwen
boven het avondrood
omdat de boer kijkt in het water
morgen regen over water
wind over land
omdat de stem klaagzingt
en zaniktbagger kleigraaft bronsgegoten
omdat de ene handreiking
omdat de beweging beweging
omdat, omdat
Dick Berckenkamp,
Spacing #19




BERND KOBERLIN AT KEWENIG GALERIE BERLIN


24.06.18
MEMORIES



EEN ZICH HERINNEREN

kan water een zich herinneren
kan een steen in het water zich
kan het water zich een steen

rakelings

scheerlings

kan een spiegel zich een watereen water kan het de wolkenkan de regen zich de neerslaghet ochtenduur het blauwde zwalkende nacht

spoorslags

als een geheugen van weten

de afketsende

de rakende, het nakende

het onafwendbare vergeten













27.05.18
Stagioni, inferno, epilogo


inferno: epilogo

het alsmaar aarzelende
het alsmaar weerzinwekkende

de afgrond

limonadethee

wie vraagt Proust nog
om een koekje?
Madeleine? Marlène?

Mayke?

o, nee
einde, inferno

terugspiegeling
roerloos ondergedompeld

aangestreken
trilling, trilling, Herz

totdat de berg valt
en Dante neerwaarts kijkt

voetstaps
armgebaar

bruggelings
13.05.18

MYTHOS #14


MYTHOS #14

het huis opent zich de dagen
de dekens liggen samen-
gevouwen
totdat de wind het grijs
openslaat en de stugge vezels
schuren

een gesprek wordt begonnen
zonder meer of min

oude moeders dode vaders
een kind met een speeltuig
water dat weglekt over een kei

het vlees aangesneden
het vet aan het heft

de krant van de dag
is niet te koop
de slagregens van data
tik tik tik, tik tik tik,
tak-tak, rabammm









03.05.18

MYTHOS #13


MYTHOS #13

De onwaarschijnlijke plaats
- we slaan onze tent
- we maken ons kamp
- dit is ons homeland.

We gooien een mes in het zand
kerven terrein
hier schiet worteltak
de doorn de bes.

Waterplaats
drogreden schijnvertoning.

De kunstenaar FB
smijt verf tegen het doek
illusie
zijn oog tast af
zijn vingers maken een lijn
de demiurg.

De onwaarschijnlijke plaats
- we trekken voorbij, openen de koffer, was het een doos?,
was het een kruik?, was het een vaas?
- ’s middags rapen we de brokstukken, de scherven jaren, eeuwen later       
tellen we de fragmenten.

We gooien fotootjes in zee, selfies, flesberichten.

De kunstenaar JS smijt een in verf
gedrenkte lap tegen het canvas.
Onder de sterren
in de regens van herfst.

We gaan aan land
water om onze voeten.



















30.04.18
MYTHOS #10


MYTHOS #10

Steen vergeet zich
stap voor stap.
Het hoogteprofiel stijgt en daalt
kou eet aan de randen
in het dorp beneden
wacht warmte en welkom.

Achterlaten
thuiskomen
een scheur in het wegdek.

Spieren aanspannen
een waterfles leeggieten
het brood fijn-
kauwend.

Gedachteloos
zonder denken maar toch
vergetelheid vergeten

Mnemosyne letter
voor letter
bedacht ze
woord voor woord
tot betekenis aaneengeregen.

Kralenketting
steen voor steen.

Voetstaps.












INSTALLATION VIEW SPACING #11

27.04.18
Mythos #9


Mythos #9

Je reist waarom. Waartoe. Overal
getallen breuken procenten
delers noemers

Uitgevouwen kaarten. Niet dichtgevouwen
kaarten. Vergeten kaarten.
Ondersteboven routemaps

Licht van sterren Gaia 3D verziend
wat weet je niet de aftrap geven
tegen het licht gasontploffing

De goden verstoord uit hun hum
maar Zuid-Korea en Noord-Korea
sluiten vrede vandaag

Een Chinees schiet 14 kinderen dood
het liedje Ohio op de Böse
Bernsteinfeest I Love to be in America











11.04.18

THE ART OF LOOKING BALLET, SPACING #9


SPACING #9

In vogelvlucht
over land over rotsvast water
van het begin afaan

Een donkerzwart bewegen

Om ergens vaste voet
maar hoe dan en hoe
En hoe verder
achterlaten
Maar voor wat









09.04.18

THE ART OF LOOKING BALLET, SPACING #8


SPACING #8

De krant is ouder dan vandaag
Het nieuws is al geschreven
in vroeger eeuwen
The tempest replica noemde
de maker het

Kijk er de videobeelden
maar op na

Nu ligt de digitale krant
met de huilende voorpagina
naast de tekening in het atelier

Persbureau AP staat in voor
de authenticiteit van de foto
staat er bij

Het toneelstuk, de choreografie, de werkelijkheid









SPACING #8 WORK IN PROGRESS INSPIRED BY CRYSTAL PITE'S THE TEMPEST REPLICA

06.04.18

THE ART OF LOOKING BALLET, SPACING #6


SPACING, #6

De schok van het meisje.
Ze loopt weg met een stapel kleden.
Nee, ze loopt weg
Met een stapel jassen.

Het gewicht doet haar enkels zwikken.
Ze zakt bijna ineen.

Maar er zijn helpende handen.
Verdwijnt uit het zicht.

Is dit wat het is?






SPACING #6 INSPIRED BY CRYSTAL PITE'S FLIGHT PATTERN

























Mark