02.12.20
Kleur van leven, the blankets
In het oranje slaapt het geluk, in het blauw huilt het verlorene.
De Bruyckere struint de tweedehands-winkeltjes af, vind er de dekens. De getuigen van de meest intieme momenten. De slaap, de liefde, de seks, geboorte, verlangen, wanhoop, de opgewonden kreetjes van de kinderen, een geboorte, de koude, een teruggetrokken verschuilen. Zij brengt het verleden samen in een driedimensionale sculptuur. Stapeling, hangend, rangschikking, tastbaarheid.
‘Because of that,’ she says, ‘you feel the body even not seeing the body.’
![]()
© Berlinde De Bruyckere. Courtesy the artist and Hauser & Wirth. Photo: Mirjam Devriendt.
Kleur van leven, the blankets
In het oranje slaapt het geluk, in het blauw huilt het verlorene.
De Bruyckere struint de tweedehands-winkeltjes af, vind er de dekens. De getuigen van de meest intieme momenten. De slaap, de liefde, de seks, geboorte, verlangen, wanhoop, de opgewonden kreetjes van de kinderen, een geboorte, de koude, een teruggetrokken verschuilen. Zij brengt het verleden samen in een driedimensionale sculptuur. Stapeling, hangend, rangschikking, tastbaarheid.
‘Because of that,’ she says, ‘you feel the body even not seeing the body.’
© Berlinde De Bruyckere. Courtesy the artist and Hauser & Wirth. Photo: Mirjam Devriendt.
10.07.20
silent time
the wind blows
sunflowers up
the wind blows
the wanderers walk outside
the wind blows
the tidal wave tsunami is given a girl's name
the wind blows
the blown away lower jaw of a
future career
the wind blows
for the silence of the museum visitor
the wind blows
of the introverted words
deceitfulness,
unknown truth
silent time
the wind blows
sunflowers up
the wind blows
the wanderers walk outside
the wind blows
the tidal wave tsunami is given a girl's name
the wind blows
the blown away lower jaw of a
future career
the wind blows
for the silence of the museum visitor
the wind blows
of the introverted words
deceitfulness,
unknown truth
10.07.20
stille tijd
de wind waait
zonnebloemen omhoog
de wind waait
de wandelaars lopen buiten
de wind waait
de vloedgolf tsunami krijgt een meisjesnaam
de wind waait
de weggeblazen onderkaak van een toekomstige carrière
de wind waait
voor de stilte van de museumbezoeker
de wind waait
van de in zichzelf gekeerde woorden
leugenachtigheid,
ongekende waarheid
Dick Berckenkamp, Embrace, 2020
Christo, The Pont Neuf Wrapped, Paris, 1975-1985
01.06.20
Christo and
Jeanne-Claude, 2
ideas
brought out of sight
hidden from view
made visible
walked between the water
danced in pink footsteps
wave witticism heartbeat
and reflecting surface
wet sky of time
adorned the bridge
carried the defectors
kissed the lovers
embraced the gamba players
the howling saxes
the poor strumming of a
student
caught the light
silenced
muted the memos
extinguished the faxes
rattling phones silent
no paternosters no
door closers
a red light, a green
access denied, exit closed
dreamed the dreamed
sharpened the pencil
colored the light print
and spoke
time and time again
so that it happened
and stayed
a dream rock solid
in the memory
more real
than anyone who could ever imagine
Christo and
Jeanne-Claude, 2
ideas
brought out of sight
hidden from view
made visible
walked between the water
danced in pink footsteps
wave witticism heartbeat
and reflecting surface
wet sky of time
adorned the bridge
carried the defectors
kissed the lovers
embraced the gamba players
the howling saxes
the poor strumming of a
student
caught the light
silenced
muted the memos
extinguished the faxes
rattling phones silent
no paternosters no
door closers
a red light, a green
access denied, exit closed
dreamed the dreamed
sharpened the pencil
colored the light print
and spoke
time and time again
so that it happened
and stayed
a dream rock solid
in the memory
more real
than anyone who could ever imagine
01.06.20
Christo and Jeanne-Claude, 2
denkbeelden uit het zicht gebracht
aan het zicht onttrokken
zichtbaar gemaakt
tussen het water gelopen
in rose voetstappen gedanst
golfslag kwinkslag hartslag
en spiegeloppervlak
natte hemel van tijd
de brug getooid
de overlopers gedragen
de geliefden gekust
de gambaspelers omarmd
de huilende saxen
het armzalig getokkel van een scholier
het licht gevangen
de mond gesnoerd
de memo’s gedempd
de faxen gedoofd
ratelende telefoons monddood
geen paternosters geen
deurdrangers
een rood lampje, een groen
toegang geweigerd, exit gesloten
het gedroomde gedroomd
het potlood geslepen
de lichtdruk ingekleurd
en het woord gevoerd
keer op keer op keer
zodat het gebeurde
en bleef
een droom rotsvast
in de herinnering
werkelijker
dan wie ooit kon bedenken
Christo and Jeanne-Claude, 2
denkbeelden uit het zicht gebracht
aan het zicht onttrokken
zichtbaar gemaakt
tussen het water gelopen
in rose voetstappen gedanst
golfslag kwinkslag hartslag
en spiegeloppervlak
natte hemel van tijd
de brug getooid
de overlopers gedragen
de geliefden gekust
de gambaspelers omarmd
de huilende saxen
het armzalig getokkel van een scholier
het licht gevangen
de mond gesnoerd
de memo’s gedempd
de faxen gedoofd
ratelende telefoons monddood
geen paternosters geen
deurdrangers
een rood lampje, een groen
toegang geweigerd, exit gesloten
het gedroomde gedroomd
het potlood geslepen
de lichtdruk ingekleurd
en het woord gevoerd
keer op keer op keer
zodat het gebeurde
en bleef
een droom rotsvast
in de herinnering
werkelijker
dan wie ooit kon bedenken
Christo and Jeanne-Claude, Project for Sonoma County and Marin County, State of California, 1972 -1976
01.06.20
Christo and Jeanne-Claude, 1
Suddenly, there was that incredible orange. Out of nowhere. Conversations between men, noise, hoo-ha. A soggy room. Maps, drawings, construction helmets. Believe, unbelief. This was not golden ratio, this was not a 1-point perspective. We did not know this. Suddenly, art could also be a film, a documentary film, a report across time. An artist, two artists who dreamed. Hanging a curtain between the mountains. Lawsuits, political lobby. Colored pictures, construction drawings, women behind sewing machines. And then the men with helmets that hang, tighten those huge fields of color. Chevrolet Impalas, a Dodge Magnum driving under the orange. The Running Fence by Christo. Even then together with Jeanne-Claude. We saw the movie. Modern art started here. As modern art had already started with Cézanne, with Jackson Pollock, with Willem de Kooning. Maybe that is wat it was with The Running Fence, modern art can always start over.
Christo and Jeanne-Claude, 1
Suddenly, there was that incredible orange. Out of nowhere. Conversations between men, noise, hoo-ha. A soggy room. Maps, drawings, construction helmets. Believe, unbelief. This was not golden ratio, this was not a 1-point perspective. We did not know this. Suddenly, art could also be a film, a documentary film, a report across time. An artist, two artists who dreamed. Hanging a curtain between the mountains. Lawsuits, political lobby. Colored pictures, construction drawings, women behind sewing machines. And then the men with helmets that hang, tighten those huge fields of color. Chevrolet Impalas, a Dodge Magnum driving under the orange. The Running Fence by Christo. Even then together with Jeanne-Claude. We saw the movie. Modern art started here. As modern art had already started with Cézanne, with Jackson Pollock, with Willem de Kooning. Maybe that is wat it was with The Running Fence, modern art can always start over.
01.06.20
Christo en Jeanne-Claude, 1
Ineens was daar dat ongelofelijke oranje. Uit het niets. Gesprekken tussen mannen, lawaai, herrie. Een zompig zaaltje. Kaarten, tekeningen, bouwhelmen. Geloof, ongeloof. Dit was geen gulden snede, dit was geen 1-punts perspectief. We kenden dit niet. Ineens kon kunst ook een film zijn, een documentairefilm, een verslag dwars door de tijd heen. Een kunstenaar, twee kunstenaars die droomden. Een gordijn ophangen tussen de bergen. Rechtszaken, politieke lobby. Ingekleurde foto’s, bouwtekeningen, vrouwen achter naaimachines. En dan de mannen met helmen die die enorme velden van kleur ophangen, opspannen. Chevrolet Impala’s, een Dodge Magnum rijden onder het oranje door. The Running Fence van Christo. Ook toen al samen met Jeanne-Claude. We zagen de film. Hier begon de moderne kunst. Zoals de moderne kunst al eerder begonnen was bij Cézanne, bij Jackson Pollock, bij Willem de Kooning. Misschien was dat het wel met The Running Fence, moderne kunst kan altijd opnieuw beginnen.
Susan Rothenberg, United States, 1975
21.05.20
Susan Rothenberg, Emily Dickinson
Susan Rothenberg, Emily Dickinson
Niet veel meer dan een lijn, een soort kras in de verf. Dat was het wel. En een merkwaardige tweedeling. Een geometrisch vlak dat het paard, want dat was het een paard van een gekraste lijn in verf, van een onbestemd soort niets. Met een beetje smoezelige kleuren. Hoe vaak heb ik niet daar dat beeld gekeken in die vuistdikke catalogus van Zeitgeist. Later maakte Rothenberg nog andere paarden, en botten, en vogels, en andere voorstellingen. Maar dat eerste paard is gebleven. Ze hadden er veertien, zij en haar man de minimalist Bruce Nauman. Op hun boerderij in New Mexico.
Toch was zij geen echte paardenliefhebber. Een paard was gewoon een paard, een object om te schilderen. Zo kwam Susan Rothenberg tot een eigenzinnig soort figuratie na alle geweld van abstract expressionisme, pop art, minimalisme, conceptual art. Gewoonweg schilderen om het schilderen. Weg van alles wat tijdgeest heet. Om zo haar eigen tijd blijvend in verf te verbeelden. Een mooi, weerbarstig oeuvre zo’n beetje zoals Emily Dickinson vele jaren eerder ook zo’n eigenzinnig monument van de poëzie heeft opgericht. Om steeds weer naar terug te kijken, steeds weer naar terug te luisteren.
13.04.20
Time blossoms
time blossoms
itself open
a return
to before
it begins itself
an underground
whirlwind
a come-
back
we walk hand
in hand
unbosoming,
unblossoming
13.04.20
Bloesemt de tijd
bloesemt de tijd
zich open
een terug
naar voordat
het zich begint
een ondergrondse
wervelwind
een weder-
keer
we lopen hand
in hand
ontboezemend, ontbloesemend
Bloesemt de tijd
bloesemt de tijd
zich open
een terug
naar voordat
het zich begint
een ondergrondse
wervelwind
een weder-
keer
we lopen hand
in hand
ontboezemend, ontbloesemend
Dick Berckenkamp, Pas de Deux, 2020
07.04.20
Pas de Deux
we're all dancing
in the genuine light
of the ball room
the back and forth
of the blue hour and
the daybreak horizoning
the nightshade grimming
we're all dancing
the quick quick step
the English waltz
we're all dancing
the fingers touch the keys
the hands touch the world
arms outstretched
from the seeking
the arms embracing
the arms, warming the hands
we're all dancing
one and the other
until
together
we're all dancing
in the light of the day
the blue of expectation
not yet now but
soon
and then and then
we're all dancing
Pas de Deux
we're all dancing
in the genuine light
of the ball room
the back and forth
of the blue hour and
the daybreak horizoning
the nightshade grimming
we're all dancing
the quick quick step
the English waltz
we're all dancing
the fingers touch the keys
the hands touch the world
arms outstretched
from the seeking
the arms embracing
the arms, warming the hands
we're all dancing
one and the other
until
together
we're all dancing
in the light of the day
the blue of expectation
not yet now but
soon
and then and then
we're all dancing
07.04.20
Pas de Deux
we’re all dancing
in het heuse licht
van de ball room
het heen en weer
van l’heure bleu en
de dagenraadkimmende
het nachtschadegrimmende
we’re all dancing
de quick quick step
de Engelse wals
we’re all dancing
de vingers raken de toetsen
de handen raken de wereld
de armen gestrekt
vanuit het zoekende
de armen omarmend
de armen, de handen verwarmend
we’re all dancing
de een en de ander
totdat
ineen
we’re all dancing
in het licht van de dag
het blauw van verwachting
nog niet nu maar
aanstonds
en dan en dan
we’re all dancing
01.04.20
Bella, Bella, Bella
je bent er
je bent er nu
je bent er nu zoveel plaatsen weg
maar je bent er nu ook
dansend
vijgen risotto
de hete stoom van het vuur
je bent er
nu skatend met een ietwat
onzekere blik
je bent er
nu tekeningen krassend
ergens in de lucht
je bent er nu
in het citroengeel van een
verdwenen mart visser
je bent er nu
in de kraaiende
veroverende
etta nina billy hilly billy
je bent er nu
bella, bella, bella
je bent er nu
in een hier
en in een nu
en ray zingt
en cristal danst
en marc schildert
en wislawa dicht
en reinbert speelt nog langzamer, langzamer, langzaamaanstil
en remco denkt verrukkelijk
en ed kust de geliefden in paris
en alles kan nog
en we denken de dingen
en we kussen de wolken
en we denken de zon
de wereld is nog lang niet
gedaan,
de wereld is nog lang
niet gedaan
bij lange na niet
Bella, Bella, Bella
je bent er
je bent er nu
je bent er nu zoveel plaatsen weg
maar je bent er nu ook
dansend
vijgen risotto
de hete stoom van het vuur
je bent er
nu skatend met een ietwat
onzekere blik
je bent er
nu tekeningen krassend
ergens in de lucht
je bent er nu
in het citroengeel van een
verdwenen mart visser
je bent er nu
in de kraaiende
veroverende
etta nina billy hilly billy
je bent er nu
bella, bella, bella
je bent er nu
in een hier
en in een nu
en ray zingt
en cristal danst
en marc schildert
en wislawa dicht
en reinbert speelt nog langzamer, langzamer, langzaamaanstil
en remco denkt verrukkelijk
en ed kust de geliefden in paris
en alles kan nog
en we denken de dingen
en we kussen de wolken
en we denken de zon
de wereld is nog lang niet
gedaan,
de wereld is nog lang
niet gedaan
bij lange na niet
Marc Chagall, Groot naakt
21.03.20
Het lage licht van Chagall
De wereld zo’n beetje onderuit gezakt. Onderweg, op de vlucht, de omstandigheden. De angst van het onzeker weten. De lage, langgerekte schaduwen van bomen op het nog veel te jonge gras. De nijlganzen die al wekenlang hun jonge kuikens koesteren. De bloesems die hoe dan ook, en toch, en overal ontluiken, opbloeien, de verwachting kussen van wat komen gaat. Cyclaamroze, schaamteloos rood. Een trillend zekere inktstreep. Dat wordt een vader. Een mythische godheid. Een moeder die koestert, de liefde kust in alle geborgenheid. En daar tussendoor pastelt het krijt. In wel door taste vegen. Vanuit beneden uit, omhoog en omhoog.
Het lage licht hemelhoog heffend, treffend.
Het lage licht van Chagall
De wereld zo’n beetje onderuit gezakt. Onderweg, op de vlucht, de omstandigheden. De angst van het onzeker weten. De lage, langgerekte schaduwen van bomen op het nog veel te jonge gras. De nijlganzen die al wekenlang hun jonge kuikens koesteren. De bloesems die hoe dan ook, en toch, en overal ontluiken, opbloeien, de verwachting kussen van wat komen gaat. Cyclaamroze, schaamteloos rood. Een trillend zekere inktstreep. Dat wordt een vader. Een mythische godheid. Een moeder die koestert, de liefde kust in alle geborgenheid. En daar tussendoor pastelt het krijt. In wel door taste vegen. Vanuit beneden uit, omhoog en omhoog.
Het lage licht hemelhoog heffend, treffend.
Marc Chagall, Maternité
19.03.20
Marc Chagall
We lopen daar bijna achteloos langs. De wind nog in onze natte haren. Het gedonder van die azuurblauwe golven. Het is een eeuw, nee twee eeuwen, nee, honderdduizend eeuwen geleden, of, nou ja, wat tijd ertoe doet. Die altijd verdomde tijd. Om het even of het nu is, of vroeger, of later, of wat dan ook. We kopen citroenen, meel om brood te bakken, alles wat van onze gading is. Misschien ook iets anders. Een doosje met kleurkrijt, of een benzineaansteker. We weten het niet. Maar ik kijk haar aan, en denk aan wat zij denkt. En morgen, ja morgen, weer verder.
Marc Chagall
We lopen daar bijna achteloos langs. De wind nog in onze natte haren. Het gedonder van die azuurblauwe golven. Het is een eeuw, nee twee eeuwen, nee, honderdduizend eeuwen geleden, of, nou ja, wat tijd ertoe doet. Die altijd verdomde tijd. Om het even of het nu is, of vroeger, of later, of wat dan ook. We kopen citroenen, meel om brood te bakken, alles wat van onze gading is. Misschien ook iets anders. Een doosje met kleurkrijt, of een benzineaansteker. We weten het niet. Maar ik kijk haar aan, en denk aan wat zij denkt. En morgen, ja morgen, weer verder.
Marc Chagall, Naakt en mand met vruchten
Louise Bourgeois, ’10 am is When You Come to Me
16.02.20
ik verwacht je te komen
ik verwacht je te komen
klokslag 10 am
verwacht ik je
om de dag te delen
ik verwacht je te komen
ik verwacht je koffie te maken
ik verwacht je nachtspoken
weg te doen
ik verwacht je de tafel
te delen
ik verwacht je het raam te sluiten
ik verwacht je mijn angsten
in een lade te leggen
een voor een
zachtjes, ze mogen geen pijn voelen
ik verwacht je
mijn slapeloze tekeningen
tot rust te manen
ik verwacht je te komen
klokslag 10 am
verwacht ik je
09.02.20
De oude stemmen van Louise
windvangers
verleden verhalen
naaldloos onbewust
draadloos ongeslapen
huiverend in bovenwinds
zachtaardig moederverwarmend
in bovenaardse ruimte
zo tussenin
het vaste huis
en de indigoblauwe leegte
Louise Bourgeois | To Unravel a Torment | Museum Voorlinden, Wassenaar
07.02.20
Louise Bourgeois, Het Huis
Het huis van gedachten. De binnenwereld buiten gaan. En dat wat van buiten binnen is gekomen achterlaten als een levensgrote tekening.
De tekening die de dag tekent.
De tekening die de nacht tekent.
Het binnenste binnenstebuiten keert.
Het leven dat begint, een sprong. De ontbinding, en dan een leven lang ontbinden, ontknopen, ontwortelen. De knopen aaneenrijgen, de draden laten ontspinnen, de gedachten vastberaden vangen in terugkijken. En dat weer meedogenloos laten vergeten.
In weerwil.
Het huis van gedachten, met de deuren aaneengesloten. Open gekierd.
Je kijkt naar binnen, terug, naar de binnenkant van wat zich herinnert. Zich niet weten wil.
Louise Bourgeois maakt een leven lang werk van een terugkijken, naar wat zich niet terugkijken wil. Een cell die zich openstelt. Een tekening die zich opent. Een sculptuur die zich losmaakt van materie en zwaartekracht.
Louise Bourgeois schrijft een leven lang. Alledaagsheid, van wat een leven is. Een hier, een nu, dat zich gehinderd weet door een hier, een ooit.
Louise Bourgeois opent haar bladen vol spiralen, vol uitstulpingen, vol holtes, vol tegendelen, vol weefsels van tijd.
En op een dag schrijft ze eindelijk, uiteindelijk.
I give everything away /
I distance myself from myself /
from what I love most /
I leave my home /
I leave the nest /
I am packing my bags
Louise Bourgeois, Het Huis
Het huis van gedachten. De binnenwereld buiten gaan. En dat wat van buiten binnen is gekomen achterlaten als een levensgrote tekening.
De tekening die de dag tekent.
De tekening die de nacht tekent.
Het binnenste binnenstebuiten keert.
Het leven dat begint, een sprong. De ontbinding, en dan een leven lang ontbinden, ontknopen, ontwortelen. De knopen aaneenrijgen, de draden laten ontspinnen, de gedachten vastberaden vangen in terugkijken. En dat weer meedogenloos laten vergeten.
In weerwil.
Het huis van gedachten, met de deuren aaneengesloten. Open gekierd.
Je kijkt naar binnen, terug, naar de binnenkant van wat zich herinnert. Zich niet weten wil.
Louise Bourgeois maakt een leven lang werk van een terugkijken, naar wat zich niet terugkijken wil. Een cell die zich openstelt. Een tekening die zich opent. Een sculptuur die zich losmaakt van materie en zwaartekracht.
Louise Bourgeois schrijft een leven lang. Alledaagsheid, van wat een leven is. Een hier, een nu, dat zich gehinderd weet door een hier, een ooit.
Louise Bourgeois opent haar bladen vol spiralen, vol uitstulpingen, vol holtes, vol tegendelen, vol weefsels van tijd.
En op een dag schrijft ze eindelijk, uiteindelijk.
I give everything away /
I distance myself from myself /
from what I love most /
I leave my home /
I leave the nest /
I am packing my bags
March Chagall, Zelfportret met zeven vingers, 1912-1913 in Migranten in Parijs, Stedelijk Museum Amsterdam
11.01.20
Loslaten
Ik kijk niet vooruit. Ik kijk niet om me heen. Ik kijk niet waar ik ben. Of toch? Ik kan alleen maar kijken naar mijn palet. Ik heb ze allemaal meegenomen. Het blauw, het geel, de okers, de cadmium roden, de witten en het zwart. Mijn handen zitten er vol mee. Ik wil deze wereld tekenen, de stad waarin ik naar toe ben gevlucht, ik wil me thuis voelen, mijn verhalen vertellen aan mijn nieuwe vrienden. Ik wil dit wonderbaarlijke gedruis, al dat licht, die ongelofelijke drukte, dat geren en dat gehaast, ik wil met mijn ogen dicht luisteren naar hun verhalen, ik wil mijn ogen niet open doen, ik wil kijken, kijken. Maar ik teken mijn dorp, ik teken mijn gedachten, ik ben nog niet weg uit Vitebsk, ik moet nog vertrekken ook al ben ik hier nu. Ik moet mijn koffer nog uitpakken, mijn hoofd nog leegschudden van al die voorgaande jaren, de stemmen eventjes op stil zetten. Morgen ga ik beginnen.
Mark Rothko in het Stedelijk Museum Schiedam, 2019
01.11.19
Grijs, oranje op kastanjebruin, nr. 8
Alles beweegt. Langzaam gaat alles bewegen. Langzaamaan regent het oranje. Er is geen tijd meer. Er rennen nog wat gedachten over en weer. Maar allengs wordt het stiller. Meer oranje ook. Het groen vernevelt. De stilte trekt over je heen, de stilte trekt dwars door je heen. Stilte is alles, zegt Mark Rothko. Het schilderij danst. Buiten regent het, de stad is grijs. Maar binnenin het schilderij is de wereld begonnen.
20.10.19
in het
verschijnen
verdwijnt
het zich
en
om
toch
Veni, Vidi, Venice #9
in het
verschijnen
verdwijnt
het zich
en
om
toch
Ann Veronica Janssens in Punta Della Dogana, Venetië 2019
20.10.19
licht dat zich
keert
wendt
draait
kust
lust
lepelt
raakt
bevraagt
opent
sluit
opent
sluit
opent
licht dat zich
streelt
beveelt
vraagt
vraagt
waaromt
hoezodan
en hoezoook
en van dittem
en van dattum
alle talen breed
bij het
ochtendvroeg
tussen het avondlaat
bij het ebgetij
en het vloedgevroed
de vaporetto stampt
dit zijn zo o zo vroege goden
oude getijden
vroegvroegemythen
buitelend,
stuiterend
en nu kijken we
kijken we
nietsvermoedend
in het licht dat zich
naar het licht dat zich
in dat o zo vroege late licht
dat zich
en wij kijken,
kijken maar
alsof in dat licht
een vroege ochtend,
een oude geschiedenis,
een terloopse ontmoeting
in dat licht dat zich
in dat lichtende licht
Veni, Vidi, Venice #8
licht dat zich
keert
wendt
draait
kust
lust
lepelt
raakt
bevraagt
opent
sluit
opent
sluit
opent
licht dat zich
streelt
beveelt
vraagt
vraagt
waaromt
hoezodan
en hoezoook
en van dittem
en van dattum
alle talen breed
bij het
ochtendvroeg
tussen het avondlaat
bij het ebgetij
en het vloedgevroed
de vaporetto stampt
dit zijn zo o zo vroege goden
oude getijden
vroegvroegemythen
buitelend,
stuiterend
en nu kijken we
kijken we
nietsvermoedend
in het licht dat zich
naar het licht dat zich
in dat o zo vroege late licht
dat zich
en wij kijken,
kijken maar
alsof in dat licht
een vroege ochtend,
een oude geschiedenis,
een terloopse ontmoeting
in dat licht dat zich
in dat lichtende licht
19.10.19
Veni, Vidi, Venice #7
kleiner soms
kleiner soms dan zo’n fluisterend blaadje
kleiner soms dan schering
en inslag
kleiner dan
bij leven en welzijn
kleiner dan een nomade
reizend in de zon
die een blad omslaat
een blad van goud omslaat
de wind omslaat
en de tijd
instapt als een heden
The Death of James Lee Byars in la Chiesa di Santa Maria della Visitazione, Venetië 2019
19.10.19
mmmm
het zoemt
sluimert
de omhooggeschaalde
de omlaaggedaalde
het gezandschraapte zand
de hand die aanhaalt
de bril die omvalt
in het zand, het
omver, en verder
verwijderen
de gekookte zon
de zondoorlaten mijmeringen
de doorspookte hmmm
de doorzongen zonnebrillen
de regen die niet
de winter die niet komt
de vliegtuigen die af en aan
het protest op een laken
de locals die wij
de thuisblijvers de helden
de zon die overschijnt
het ritme dat
verdwijnt
maar de toonzet
de toon
Veni, Vidi, Venice #6
mmmm
het zoemt
sluimert
de omhooggeschaalde
de omlaaggedaalde
het gezandschraapte zand
de hand die aanhaalt
de bril die omvalt
in het zand, het
omver, en verder
verwijderen
de gekookte zon
de zondoorlaten mijmeringen
de doorspookte hmmm
de doorzongen zonnebrillen
de regen die niet
de winter die niet komt
de vliegtuigen die af en aan
het protest op een laken
de locals die wij
de thuisblijvers de helden
de zon die overschijnt
het ritme dat
verdwijnt
maar de toonzet
de toon
zet
we zijn hier
we zijn nu eenmaal
altijd hier
wij wachtenden
op de tijd, het tij
totdat het zich laat zien
en de zon opgaat als de maan
weerschijn,
weerzien ook
Lithuanian Pavillion at the Venice Biennale 2019
Jannis Kounellis in Fondazione Prada Venezia
18.10.19
Veni, Vidi, Venice #5
Alles is heden
Alles is huisraad
Alles is het verraad van katten
Alles is verplaatst
Alles is verkast
Alles is in rook
Alles is aan het vuur
Alles is aan alles
Jannis Kounellis in Fondazione Prada Venezia
18.10.19
Broken tiles
Broken sewing machines
Broken marbles
Broken words
Broken flames
Broken names
Broken words
Broken cores
Broken wool
Broken sounds
Broken coats
Broken hats
Broken ancors
Broken footsteps
Broken sea
Broken seagulls
Broken blacks
Broken blue
Broken sailors
Broken powers
Broken heat
Broken wheat
Broken heels
Broken leafs
Broken beats
Broken liberties
Broken mortos
Broken
Veni, Vidi, Venice #4
Broken tiles
Broken sewing machines
Broken marbles
Broken words
Broken flames
Broken names
Broken words
Broken cores
Broken wool
Broken sounds
Broken coats
Broken hats
Broken ancors
Broken footsteps
Broken sea
Broken seagulls
Broken blacks
Broken blue
Broken sailors
Broken powers
Broken heat
Broken wheat
Broken heels
Broken leafs
Broken beats
Broken liberties
Broken mortos
Broken
Brokens
17.10.19
Veni, Vidi, Venice #3
wat het zich vraagt
wat aan ene zijde
zich opent
maar toch ook aan andere zijde
en dat onderwijl
het andere het ene
in dit denken hier
en in dit denken daar
er daar de hand opleggen
er daar de ogen voor openen
er daar de ruimtes voor vinden
wat het betekenen wil
waar het zich bevindt
en waarom
en hoezo dan
er dwarrelt een blad
voor de zon
een oogwenk
meer niet
16.10.19
Veni, Vidi, Venice #2
dat de tijd
zich schrijven laat
dat de tijd
zich wegschrijft
bij het een voor een
in het in wit
in het wegschrijvend wit
dat de tijd
verkeert en zich
wendt en zich keert
dat de tijd wegebt
in de vloedgolf
van gesprekken en gebaren
dat de tijd
zich neemt
dat de tijd
zich verliest
dat de tijd zich
tekent in het zwartgrijs
van een hand
die zich wegschrijft
in de kruimels
op een marmeren vloer
dat de tijd
zich etst
in de dunste groeven
van een denken
dag een na dag twee
na dag drie
maar dan vooraf
ongekend
dat de tijd dus
Mariateresa Sartori - Fondazione Querini Stampalia Venetië - Telling Time
15.10.19
nu het zich
nu het zich laat
nu het zich zichtbaar laat
nu het nu
en zoveel later
nu het licht
nu het licht in zoveel
weerlicht
zich weer licht en later licht
nu de adem van de stad
nu de adem van het water
nu de leeuwen getemd
nu het verleden gestremd
nu de zangers zingen
nu de stroom gedempt
nu de klank
weerklinkt en zingt
nu de dag vliegt
en weer verdwijnt
en verschijnt
nu om het even
nu in die tel
nu in die streek
nu in die opmaat
nu in die pas
nu in die het zachtbare liggen
nu de klok ergens
nu in het nu
van het fijnzand van tijd
nu in de hoogzang
van verwachting en
twijfel en weifel
nu in het gesprek van
een avond
in het aanraken van tijd
in het aanreiken
van iets wat komt
of nog later
nog later licht
en dat is,
en misschien, ook
en dat dan
wellicht, dat altijd
lichte licht als het
later
Veni, Vidi, Venice
nu het zich
nu het zich laat
nu het zich zichtbaar laat
nu het nu
en zoveel later
nu het licht
nu het licht in zoveel
weerlicht
zich weer licht en later licht
nu de adem van de stad
nu de adem van het water
nu de leeuwen getemd
nu het verleden gestremd
nu de zangers zingen
nu de stroom gedempt
nu de klank
weerklinkt en zingt
nu de dag vliegt
en weer verdwijnt
en verschijnt
nu om het even
nu in die tel
nu in die streek
nu in die opmaat
nu in die pas
nu in die het zachtbare liggen
nu de klok ergens
nu in het nu
van het fijnzand van tijd
nu in de hoogzang
van verwachting en
twijfel en weifel
nu in het gesprek van
een avond
in het aanraken van tijd
in het aanreiken
van iets wat komt
of nog later
nog later licht
en dat is,
en misschien, ook
en dat dan
wellicht, dat altijd
lichte licht als het
later
12.10.19
Er is een verdwijnen
er is een verdwijnen
er is een gaan
er is een komen
er is een op reis
er is een morgen
een maan die vol is
vol is van grijze kraters, grijze holen
er is een maan die vol is
van grijze zoetgeelgrijze zachte maan
er is een maandag die spiegelt
zachter dan de duik van
de zonwaanzinnige Icarus
er is ergens een
plaats die danst
van de mensen
zo jong nog
zo waanzinnig maanzinnigzonnig
zacht – die zoetetheezacht
ochtenddronkenbier
als de dans komt
als de viool komt
als de bellen rinkelen
als de base drumt
als het charcoal echoot
als een kast drumt
als een foto weerademt
als een zoetezachtethee
als het zich nog niet verdwijnt
als
het.
12.10.19
There is a disappearance
|
there
is a disappearance there is a going there is a coming there is a traveling there is a tomorrow a full moon full of gray craters, gray caves there is a full moon of gray, sweet yellow gray soft moon there is a moonday that mirrors softer than the dive of the sun-crazy Icarus there is somewhere a place that dances of the people so young, still so madly moon crazy sunny soft - that sweet tea soft morning drunk beer when the dance comes when the violin comes when the bells ring when the base drums when the charcoal echoes when a cupboard drums when a photo breathes back when a sweet soft tea when it itself doesn't disappear yet when |
it.
03.09.19
Boris and the noise (with a little help of Rich)
It buzzes that it blacks.
It lights that it rustles.
It anticipates that it seeks.
It talks that it words.
It is that it talks.
It expects that it thinks.
It dances that it stands.
It builds that it paints.
It moves that it temporizes.
It overwhelms that it hides.
It layers that it lies below.
It grumbles that it barks.
It dreams that it juggles.
It breathes that it audios.
It matters that it matters.
Boris Tellegen & Rich Medina in Het Hem Chapter 1NE
03.09.19
Boris and the noise (with a little help of Rich)
Het zoemt dat het zwart.
Het licht dat het ruist.
Het zwangert dat het zoekt.
Het praat dat het woordt.
Het is dat het praat.
Het verwacht dat het denkt.
Het danst dat het staat.
Het bouwt dat het schildert.
Het beweegt dat het tempoot.
Het overweldigt dat het schuilgaat.
Het laagt dat het onderligt.
Het bromt dat het bast.
Het droomt dat het tovert.
Het ademt dat het audioot.
Het dingt dat het dingt.
25.08.19
Welsprekend
Samengeperst staal. Geplette autowrakken. Glimmende lak, gebutst, gekraakt, gecrasht. Maar met een opvallende zachte hand bijeengebracht. Opnieuw gedacht, opnieuw gedroomd. Zingend van lyriek. De titels, woordsamenraapsels bijeengebracht, die woorden als brokstukken, ook die weer.
Ze staan nog, die beelden van de Amerikaanse beeldhouwer, dichter, filmer, kunstenaar John Chamberlain. Door de kunstgeschiedschrijvers van een categorie voorizen: neo-expressionisme. Mooi is dat. Verongelukt staal dat uitdrukking geeft aan het levensplezier van een lyricus.
En zo spreken zij, praten zij, babbelen zij. Mevrouw zus en zo, en meneer die en die en o ja, die van dit en dat. Luidkeels mompelend.
25.08.19
Eloquent
Compressed steel. Crushed car wrecks. Shiny paint, bruised, broken, crashed. Yet brought together with a strikingly soft hand. Thought again, dreamed again. Singing of lyric. The titles, hotchpotch words brought together, those words as wreckages, those as well.
They still stand, those images of the American sculptor, poet, filmmaker, artist John Chamberlain. Categorised by the art historians: neo-expressionism. That's nice. Perished steel that expresses the joy of life of a lyricist.
And so they speak, they talk, they chat. Mrs. this and that, and Mr. that and that and oh yes, that of this and that. Mumbling loudly.
29.07.19
Friends
Ergens op een oude zolder, ergens in een lichtoverschoten studio. De buren van beneden hebben tot laat in de avond. De oude dichter kraakte op de internet-tv. Dat ik dacht, dat ik die ogen. Dacht ik, dat ik die ogen zo, dacht ik. Kraakte de oude dichter in de jeugd van zijn dag. Het was de ochtend dat het leven nog zou gaan beginnen. De song was nog niet geschreven schreef een latere Nobelprijswinnaar. Het schilderij krijgt zijn eigen huid. Het regent verhalen in de kantlijn van zijn handschrift. Het wit overwoekert. Aan de andere kant van een andere wereld. Het Nieuwe Europa, het oude Amerika. Ik schrijf de naam op van de mij ongekende schilder. Richard Aldrich. Ik onderteken mijn Tickering, tackering backside. Ergens hebben wij elkaar ontmoet. Zonder het te weten.
Richard Aldrich, Bortolami Gallery
29.07.19
Friends
Somewhere in an old attic, somewhere in a light-flooded studio. The downstairs neighbours have until late in the evening. The old poet creaks on the internet TV. That I thought, that I those eyes. I though, that I those eyes like that, I thought. The old poet creaked in the youth of his day. It was the morning that life was still about to begin. The song had not yet been written, a later Nobel Prize winner wrote. The painting gets its own skin. It's raining stories in the margin of his handwriting. The white is overgrowing. On the other side of a different world. The New Europe, the old Amerika. I write down the name of the painter unknown to me. Richard Aldrich. I sign my Tickering, tackering backside. We met somewhere. Without knowing.
Dick Berckenkamp, Tickering, Tackering, 2012
Cats fighting
06.07.19
Draagbare tijd, inklapbare leegte
Brief aan J,
Een geschreven leegte. Alleen wat geschreven is kan gelezen worden. Alleen als de dichter de leegte schrijft kan de leegte gelezen worden. Zijn daarom de woorden in de landkaarten van het geheugen geschreven? Onbereisde plekken in de stiltes van de stad? De pleinen? De parken? De oevers van de rivier? Kon alleen in de leegte de toekomst van de herinneringen worden meegesleept? In verplaatsbare attachékoffers. Dichtgeklapt en van gemakkelijke handvatten voorzien. Als snapshots in de momentane dagboeken van tijd.
28.06.19
Brief aan J
Brief aan J,
Ooggetuigen. Wat heb je gezien J? Wat waren de vragen die ze stelden? En hoe luid was dat allemaal? Waren er ook andere gezichten? Anders die van woede en wanhoop? Wat was dat, dat geschetter? Hoorde je dat ook? Dat schervende geluid? Dat schreeuwende metaal? Dat verwoestende licht van die onmetelijke vuurbal? Alle lucht uit je longen. En daarna de absolute leegte van de leegte. Heb je dat ook gezien? En waar dan? En wanneer? Kon je je het nog herinneren dwars door de zware rook in de Parijse cafés, het bier dat uit de glazen stroomde? Zo jong ook, J, waren jij en de anderen nog zo Ed van de Elskenjong? En toen jij terugkeerde in de kleuren van de verf, J, het zwart van de inkt en de kool, wat hebben wij toen gezien? Zo veel later, en niet van daar.
Jacqueline de Jong schildert de kwestie van tijd
Jacqueline de Jong schildert monsters
25.06.19
Action Painting
Beste J,
Dat van die monsters. Monsterachtige monsters. Die fabuleuze gedrochten die bij nacht en bij ontij. Die bij het likken van de vlammen van het wegspringend vuur. Die over en velden en wegen. Maar meer toch in wouden en bossen – noem je dat zo – wouden, en o ja, bestaat er een Drachter Woud?, of is dat woud, laten we dat even zo noemen, die bomen, die bomen, die bomen, die ondoordringbare bomen, die dus, dat woud zogezegd, maar misschien nog ongezegd en onbenoemd, dat in die wouden en bossen de monsters toch? En of het koud was bij nacht en bij ontij? Of juist verzengend warm? Maar op die foto zien we dat allemaal niet. Op die foto is het kraakhelder en heerlijk. De monsters zijn blij en vrolijk, likkebaardend lekker van verf. Eerst ergens in de fabels van Asger misschien, en later misschien elders vierhoog achter met de Prinsengracht down under, en nog weer later in dat smetteloze wit van De Nederlandse Bank in Drachten. Dat van die monsters dus, nu in het luisterrijke Stedelijk. Grijzend, grommend, slaapnachtonrustig als wij allemaal weer huiswaarts zijn. En alleen een late nachtwaker polshoogte neemt. Of ze allemaal wel slapen jouw monsters, zoetjesaan slapen voor deze nacht.
23.06.19
adayaday
Beste J,
Tommy and
Tommy and the pinball
Tommy and the pinball wizard
Avond aan avond
Dizzy time dizzy dizzy time
De beugelfles klok
Ontklokkend beugel
Ontbeugelend
Ding dang dong flipperend
Tsssenggg
Tommy dizzy tommy dizzy
De schettertrompet
En wij
Daar ergens daartussen
Pingpong tsssschhhh
In het licht van het vuur
Wisten wij veel van J
Of hoe ze misschien of
Ook wel niet
We moesten Remco nog
Ontdekken
Nu nog hooguit de opalen dag
Of iets met mieren
Van Hans L
En een bootje overzee
Tommy tommy dang ding dong
Jacqueline de Jong & The Pinball Wizard in het Stedelijk Museum Amsterdam
23.06.19
Ontmoeting met J
Beste J,
Ik wacht.
Ik moet wachten tot ze komt.
Op haar fiets. Van die kant uit, denk ik.
De zon spat uit elkaar.
Zo vroeg al.
De wereld komt langs.
Ik zie de mensen komen, en doen.
Ik zie dan nog niet die overvette dikke Amerikaan.
Die onwaarschijnlijke hoeveelheden schranst. Ik maak een phonecall. Vertel luider dan luid - van mijn ijsthee en praat luider dan luid over mijn schok
- die overvette Amerikaan binnen mijn gezichtsveld.
Van mijn ijsthee naar zijn dubbel overdikke burger. Een berg eten, een vulkaan die van buitenuit gevoerd moet worden.
Hij bestelt nog een nieuwe portie.
De grootste, vetste, dikste burger ever.
Gewoon in het Nederlands.
Maar die Amerikaan die geen Amerikaan is heeft mijn veel te luide gesprek met mijn vrouw niet gehoord, nooit opgemerkt.
Ik kan ongestraft deze eetfabriek bespieden.
Ik wacht.
Ik moet wachten.
Ik weet nog niet.
Een klap in het gezicht.
Een stomp in de maag.
Ka-bang.
Maar dat is later pas.
Jacqueline de Jong & The Situationist Times: Same Player Shoots Again11.05.19Stilte bij de Ketelfactory
11.05.19
Karel Appel. De kracht van kleur.
20.04.19Springlevend
20.04.19
De schilder van de kleur. De schilder van het leven. De schilder van het ongekende ongetemde. De schilder van alle vrijheid. Poppetjes op de weg, vogels in het rond, wolken van erupties. Werk dat al zo lang elke dag opnieuw begint. De lente schreeuwt, de dag inzingt, de werelwijde kobalt, chromaatgelen, sapgroenegroenen, hunkerenderoden en koninklijke blauwen. Die dus, de kleuren van Karel.
10.04.19Inéén
Vijf weken dans, vijf weken theater, wijf weken muziek, vijf weken art. Gisteren. Op de slotavond van het Schritt_macher Festival 2019 aan het schilderen. Het publiek rondom, geroezemoes, stemmen, glasgerinkel, de verstilde muziek van Borstlap, de indrukken, de vele indrukken van dansers en danseressen, vermoeide lichamen, geduldige fysiotherapeuten, een alleraardigste buschauffeur, - hier voor onderweg, jullie moeten nog zo ver -, het licht niet zo, maar zo, de Dumbarton Oaks, The Switch, de Dadaliaans, alsof ze daar al altijd al aanwezig zijn geweest. Werk vanuit het atelier, Phrases hier in het theater gemaakt, en tenslotte de monumentale Dadaliaans. Vier bij twee meter, geschilderd als een waterverftekening temidden van het publiek, de muziek, de spotlights, het geroezemoes, stemmen, glasgerinkel. Ik heb er voorlopig nog maar even geen titel bij. Of….toch…jawel… Just Dance!10.04.19
Dick Berckenkamp, Mooi, Mooi, Very Good!, 2019
15.03.19
‘Hij is nog warm’…
Wat een geweldige energie. Hoe druilerig grijs en hoe Hollands regenachtig Heerlen deze dagen is, binnen bruist het van jewelste. Geen wonder ook als Dada Masilo met haar prachtige groep dansers in nieuwe klanken en kleuren een eigentijdse Giselle op de planken zet. ‘s middags heb ik tijdens de doorloop al het kleine wonder van haar choreografie en dans mogen meebeleven. Mijn hand met houtskool danste op het tekenpapier met de dansers mee. De nieuwe kersverse Phrases hangen nu al in de Vebego-foyer in het Parkstad Limburg Theaters Heerlen. Maar terug in mijn Schiedamse atelier gebruik ik de energie om een nieuw schilderij aan de serie Dadaliaans toe voegen. Iemand zegt tegen mij: Mooi, mooi. Very Good! Daar maak ik meteen de titel van het schilderij van. En wie het schilderij wil ‘beleven’ zoekt op Spotify naar de muziek van Philip Miller, die speciaal voor Dada’s Masilo krachtige veroverende elektronische muziek componeerde.
15.03.19
De zee kletst en klatst.
Zo gaat dat.
We nemen afscheid.
Op de kade.
Een laatste kus.
Hij vertrekt.
En zij.
En zij?
Blijft.
En wacht.
Toch?
Dat is het drama.
Dat is het theater.
En Ed Wubbe
Maakt daar een vrolijke draaiboel van.
Een zoete zoute zilte kermis.
En we kletsen mee.
Met de vrolijke wereldband.
Muzikale grappenmakers, wel zo leuk.
Kletsen en klatsen.
Aaaihooi, ahoyyyyy.
All hands on Ed
De zee kletst en klatst.
Zo gaat dat.
We nemen afscheid.
Op de kade.
Een laatste kus.
Hij vertrekt.
En zij.
En zij?
Blijft.
En wacht.
Toch?
Dat is het drama.
Dat is het theater.
En Ed Wubbe
Maakt daar een vrolijke draaiboel van.
Een zoete zoute zilte kermis.
En we kletsen mee.
Met de vrolijke wereldband.
Muzikale grappenmakers, wel zo leuk.
Kletsen en klatsen.
Aaaihooi, ahoyyyyy.
Nikolaj Dielemans, Poem, 2019
Work ohne Wörter
Het eerste Poem is gestolen zegt hij. Een ingeslagen autoruit, een leeggehaalde auto. Hij maakte een tweede Poem, en een derde. Dit is Poem X. Komen er nog meer Poemen vraag ik. Hij zegt: Het zou kunnen. Iedere keer wordt zijn werk een stukje gelaagder. Alsof er steeds meer terugkeert uit een steeds langer leven. En dat dan ergens een plaats moet krijgen. Hij wijst op het verval in zijn schilderijen. De zichtbare verschuivingen van tijd. Alsof er altijd iets weer afbreekt, afscheurt, uiteenvalt. Maar, zegt Nikolaj Dielemans, niets is tenslotte ooit niets. Ieder tabula rasa kent weer een eigen ondergrond. Er is altijd een weer beginnen. Huid over huid, laag over laag. Het verval maakt de nieuwe groei weer mogelijk. Zo schildert Dielemans zich een weg door de tijd. En kan er na Poem X zomaar een Poem XI komen, of nog meer. Met als je goed kijkt en speurt hier en daar een merkteken, een letter misschien, maar geen woorden. Die zijn weggewaaid in de tijd.
Dielemans in Koetshuis Museum De Casteelse Poort, Wageningen.
.
14.02.19
We zitten in de leegte
Het theater is leeg. – deze avond van een repetitie zonder publiek - Dat wil zeggen. Het podium is nog niet gevuld, dat wil zeggen. De concertvleugel wacht. In al haar zwarte aanwezigheid. Het licht is nog diffuus, buiten is het misschien herfst, of zomer, of lente, wie zal het zeggen. Hier heerst de onbestemdheid van de nevel. Gedachten verwaaien. Ineens zit hij daar. En hij speelt. Hij speelt ogenschijnlijk moeiteloos. Zijn blik toetst en torst. Wat doet deze danser? En wat doet die danser? En hoe doen zij het samen? Hij beweegt niet of nauwelijks, alhoewel. Michiel Borstlap stuurt en volgt, de dansers sturen en volgen. En wij zijn daarbij. De stille kijkers in een verder lege theaterzaal. Mijn hand volgt de bewegingen van de dansers, mijn hand volgt de vloedlijn van Michiels spel, mijn hand zoekt een heenkomen in het licht dat zich aan de donkerte van het theater ontworstelt. We zijn hier samen. De dansers zijn subliem in dit moment. Het duet van spel – muziekspel en dansspel. We zijn erbij, we zijn er onderdeel van. In de leegte die creatie heet. Zo is er niets, en dan opeens, in dat ene moment, dat wel zo’n veertig, vijftig minuten duurt, is er alles en volkomen. Woorden rijgen zich tot zinnen aaneen. Zij zegt: Zo zijn frases. Verbinden fragmenten aan elkaar tot een samenhangend ding, een zin, een volzin wellicht, een verhaal, iets wat aan elkaar doorgegeven wil woorden.
We zitten in de leegte en we zij er vol mee. In het zwart van het theater, het wit van de dansers. In iets wat er tijdelijk mag zijn, maar ook eigenlijk altijd is.
10.02.19
Barbara at evening
She combes her hair.
She laughes.
She is looking outside the window.
A car starts his engine.
Is she waiting?
Is she really waiting?
What does she thinks?
What is the melody of her thoughts?
She combes her hair.
Slightly, slowly.
There’s some music on the radio.
She reads at her mobile.
What can she say?
Barbara is here tonight, she thinks.
Barbara at evening.
Mason Salterrelli, Galleri Jacob Bjørn, Art Rotterdam 2019
Idé André, Gerhard Hofland Amsterdam, Art Rotterdam 2019
09.02.19
Hoeveel werkelijkheid wil je zien? En wat is dat dan die werkelijkheid? En hoe verschilt die ene werkelijkheid met die andere werkelijkheid? Waar begint het? En wanneer? Het zijn. De niet aflatende rechte lijnen in het werk van Idé André zoeken een eigen weg. Keer op keer. In ieder werk begint het zoeken opnieuw, of zo je wilt, is het zoeken een vervolg van een niet aflatend tasten, toetsen. Een werkelijkheid die zich schrijft in de tijd.
Onophoudelijk.
In alle staten
Hoeveel werkelijkheid wil je zien? En wat is dat dan die werkelijkheid? En hoe verschilt die ene werkelijkheid met die andere werkelijkheid? Waar begint het? En wanneer? Het zijn. De niet aflatende rechte lijnen in het werk van Idé André zoeken een eigen weg. Keer op keer. In ieder werk begint het zoeken opnieuw, of zo je wilt, is het zoeken een vervolg van een niet aflatend tasten, toetsen. Een werkelijkheid die zich schrijft in de tijd.
Onophoudelijk.
09.02.19
We kijken
Draadjes zijn het. Nee, draadjes, lijken het. Iets wat onzegbaar licht en vergankelijk schijnt. Kleur van het onwaarschijnlijkste gehalte. Eerder een spoor van toevallig daar achtergelaten dan welbewust vooruitgedacht. Maar de schilder moet het hebben geweten. Hoe dan ook. Gekeken naar hoe die ene kleur net dat ene doet, en een andere kleur weer dat andere. De schilderijen van Ronald Zuurmond hebben geen woorden nodig. Ze zijn.
De booth van BorzoGallery Amsterdam biedt de schilderijen nog enige bescherming tegen zoveel kijkers, passanten, dagjesmensen. Maar straks hangen de werken in een eigen stilte, in een eigen ruimte. Dan zijn de draadjes weer op hun plek. In het licht van de ochtend, de schaduw van een middag, de roes van een milde avond.
Ronald Zuurmond, BorzoGallery Amsterdam, Art Rotterdam 2019
15.01.19
Een dag in het Van Abbe. Iemand vraagt mij om er bij te komen zitten. We geven elkaar een hand. Mohammed heet hij. Vertelt het komende uur voluit over de Berbers, over taal, over het Arabisch, over de woorden die op de kussens zijn geborduurd. Hij vraagt ons een kussen te kiezen. Ik spreek, lees geen Arabisch. René ook niet. En Linde evenmin. We schudden handen, wisselen namen uit. We kiezen een kussen op kleur. Op het gekozen kussen staat het woord ‘bezoeken’. Dat is wat we doen. We bezoeken op een zondagmiddag het Van Abbemuseum en kijken naar het werk van Glukya. En nu, op dit moment, zijn we er zelf onderdeel van. Mohammed beveiligt, René schrijft over muziek, Linde schrijft over geluk en ik schrijf over beeldende kunst. Deze middag ontmoeten we elkaar omdat het toeval dat zo wilt. We proberen te luisteren, we proberen te vertellen. We denken ook een beetje na over de plekken waar luisteren, vertellen, ontmoeten niet zo vanzelfsprekend is. Zwarte thee, dadels, andere lekkernijen. We zijn vergeten dat andere museumbezoekers nu naar ons kijken. De tijd verdwijnt. En als we weggaan schudden we handen en beloven elkaar nog eens te ontmoeten. In een eigentijdse blog, een handgeschreven brief of ergens op een plek. Met zwarte thee misschien en dadels en heerlijkheden.
We ontmoeten
Een dag in het Van Abbe. Iemand vraagt mij om er bij te komen zitten. We geven elkaar een hand. Mohammed heet hij. Vertelt het komende uur voluit over de Berbers, over taal, over het Arabisch, over de woorden die op de kussens zijn geborduurd. Hij vraagt ons een kussen te kiezen. Ik spreek, lees geen Arabisch. René ook niet. En Linde evenmin. We schudden handen, wisselen namen uit. We kiezen een kussen op kleur. Op het gekozen kussen staat het woord ‘bezoeken’. Dat is wat we doen. We bezoeken op een zondagmiddag het Van Abbemuseum en kijken naar het werk van Glukya. En nu, op dit moment, zijn we er zelf onderdeel van. Mohammed beveiligt, René schrijft over muziek, Linde schrijft over geluk en ik schrijf over beeldende kunst. Deze middag ontmoeten we elkaar omdat het toeval dat zo wilt. We proberen te luisteren, we proberen te vertellen. We denken ook een beetje na over de plekken waar luisteren, vertellen, ontmoeten niet zo vanzelfsprekend is. Zwarte thee, dadels, andere lekkernijen. We zijn vergeten dat andere museumbezoekers nu naar ons kijken. De tijd verdwijnt. En als we weggaan schudden we handen en beloven elkaar nog eens te ontmoeten. In een eigentijdse blog, een handgeschreven brief of ergens op een plek. Met zwarte thee misschien en dadels en heerlijkheden.
07.09.18
TEKENING JEANNE ROMBOUTS OP OPEN EXPO SCHIEDAM
Wat zich afspeelt. Van het ene naar het andere. En ondertussen. Is dat een plek om te blijven? Om het even in welk uur. In de holst van of bij het krieken. De handen nog niet geschud, de hals nog niet gespoeld met het koude water uit de beek, de bril nog niet afgezet. Eerst nog willen kijken over hoe en wat. Het geluid dat aankomt en ook weer weggaat. De man met de trom die het ritme dirigeert, de voeten die wegspringen tegen de lichte glooiing. Het eten wordt toebereid maar dat is vele ovens verder. De weg is nog niet begaan, de stappen zijn nog niet gezet. In de aarzelingen van inkt wuift de zwaartekracht gracieus witgrijze tonen. De vraag blijft. De vraagt blijft onbeantwoord. Is dat een plek om te blijven? Tussen heengaan en komen.
06.09.18
DANSER EN FOTOGRAAF BRYNDIS BRYNJOLFSDOTTIR
OP OPEN EXPO SCHIEDAM
Je maakt een beweging in de tijd. Met iedere stap leg je de ruimte open. En alles wat je zegt bewaar je in je eigen lijf. Een huis waarin je jaren woont. Een plek waarin alles samenkomt tussen een verleden en een heden. Het uur tikt, de maan ritselt, de wind krimpt. Langs het water wandelt een weg. Volop passanten, voetgangers, paardrijders, motorcoureurs. Er is geen bestemming, en als er wel een bestemming is buigt de weg, keert het water, dondert het van wolken. Je maakt een beweging in de tijd. Je kijkt en je kijkt. Totdat je het kijken stilzet. En het kijken bekeken wordt. Dat wat een sprong was, is een herinnering. Dat wat een beweging was, is een terugblik. Ergens klinkt de muziek. Vaag, vager, het applaus, de handen op elkaar, de verwachting, de verrukking. Tijd die je niet kunt terughalen, maar wel kunt kijken. Bij een foto van Bryndis Brynjolfsdottir.
23.08.18
IS THERE A LINE? SCULLY AT DE PONT #1
IS THERE A LINE, MR.SCULLY?Wat tekent de kunstenaar?
Is het het verschil tussen zien en niet meer zien?
Is dat het?
Die onzichtbare lijn, het verschil tussen beneden en boven?
Is dat wat wij weten?
Of is dat wat wij zien?
We geven daar namen aan. Einder, horizon, verte.
Maar we kunnen wat wij weten te zien, niet begrenzen.
Is dat wat Scully doet?
Het onvatbare vatten?
Bij benadering althans.
Een tussengebied, een tussenpositie.
Iets tussen lijn en vlak?
Of meer nog iets tussen beneden en boven?
Of nog iets meer iets tussen vast en niet-vast?
Dat dus, of toch niet.
10.07.18
DANCING #3 and Willem de Kooning
Dick
Berckenkamp,
Dancing #3
Een van de Dancings. Een serie collage-tekeningen die ontstaan als ik aan het werk ben aan mijn Spacings in het atelier.De tekeningen zijn autonome werken. Ze maken slechts tijdelijk deel uit van een Spacing. Dansers die hun choreografie uitvoeren.En daarna weer het toneel verlaten. Reizigers, passanten, onderweg.
Dan vind ik op het net deze tekening.
Dan vind ik op het net deze tekening.
Willem
de Kooning,
Woman, 1958
Een prachtige tekening. De Kooning heeft de tekening samengesteld uit twee delen. Kon hij niet kiezen? Was het ene deel beter dan het andere? Of was dit gewoon wat zijn tekenende oog zag? Toen, op dat moment en later weer? Een tekening als een Dancing. De danser die danst in de tijd. Ongrijpbaar in de tijd. Frame voor frame gevangen in het moment.
04.07.18
omdat, omdat
omdat de stem in de ruimte
omdat het lied een vogel
een vlucht draaikolk stadzwaluwen
boven het avondrood
omdat de boer kijkt in het water
morgen regen over water
wind over land
omdat de stem klaagzingt
en zaniktbagger kleigraaft bronsgegoten
omdat de ene handreiking
omdat de beweging beweging
omdat, omdat
Dick Berckenkamp,
Spacing #19
Spacing #19
BERND KOBERLIN AT KEWENIG GALERIE BERLIN
24.06.18
MEMORIES
EEN ZICH HERINNEREN
kan water een zich herinneren
kan een steen in het water zich
kan het water zich een steen
rakelings
scheerlings
kan een spiegel zich een watereen water kan het de wolkenkan de regen zich de neerslaghet ochtenduur het blauwde zwalkende nacht
spoorslags
als een geheugen van weten
de afketsende
de rakende, het nakende
het onafwendbare vergeten
27.05.18
Stagioni, inferno, epilogo
inferno: epilogo
het alsmaar aarzelende
het alsmaar weerzinwekkende
de afgrond
limonadethee
wie vraagt Proust nog
om een koekje?
Madeleine? Marlène?
Mayke?
o, nee
einde, inferno
terugspiegeling
roerloos ondergedompeld
aangestreken
trilling, trilling, Herz
totdat de berg valt
en Dante neerwaarts kijkt
voetstaps
armgebaar
bruggelings
13.05.18
MYTHOS #14
het huis opent zich de dagen
de dekens liggen samen-
gevouwen
totdat de wind het grijs
openslaat en de stugge vezels
schuren
een gesprek wordt begonnen
zonder meer of min
oude moeders dode vaders
een kind met een speeltuig
water dat weglekt over een kei
het vlees aangesneden
het vet aan het heft
de krant van de dag
is niet te koop
de slagregens van data
tik tik tik, tik tik tik,
tak-tak, rabammm
MYTHOS #14
MYTHOS #14
het huis opent zich de dagen
de dekens liggen samen-
gevouwen
totdat de wind het grijs
openslaat en de stugge vezels
schuren
een gesprek wordt begonnen
zonder meer of min
oude moeders dode vaders
een kind met een speeltuig
water dat weglekt over een kei
het vlees aangesneden
het vet aan het heft
de krant van de dag
is niet te koop
de slagregens van data
tik tik tik, tik tik tik,
tak-tak, rabammm
03.05.18
MYTHOS #13
De onwaarschijnlijke plaats
- we slaan onze tent
- we maken ons kamp
- dit is ons homeland.
We gooien een mes in het zand
kerven terrein
hier schiet worteltak
de doorn de bes.
Waterplaats
drogreden schijnvertoning.
De kunstenaar FB
smijt verf tegen het doek
illusie
zijn oog tast af
zijn vingers maken een lijn
de demiurg.
De onwaarschijnlijke plaats
- we trekken voorbij, openen de koffer, was het een doos?,
was het een kruik?, was het een vaas?
- ’s middags rapen we de brokstukken, de scherven jaren, eeuwen later
tellen we de fragmenten.
We gooien fotootjes in zee, selfies, flesberichten.
De kunstenaar JS smijt een in verf
gedrenkte lap tegen het canvas.
Onder de sterren
in de regens van herfst.
We gaan aan land
water om onze voeten.
MYTHOS #13
MYTHOS #13
De onwaarschijnlijke plaats
- we slaan onze tent
- we maken ons kamp
- dit is ons homeland.
We gooien een mes in het zand
kerven terrein
hier schiet worteltak
de doorn de bes.
Waterplaats
drogreden schijnvertoning.
De kunstenaar FB
smijt verf tegen het doek
illusie
zijn oog tast af
zijn vingers maken een lijn
de demiurg.
De onwaarschijnlijke plaats
- we trekken voorbij, openen de koffer, was het een doos?,
was het een kruik?, was het een vaas?
- ’s middags rapen we de brokstukken, de scherven jaren, eeuwen later
tellen we de fragmenten.
We gooien fotootjes in zee, selfies, flesberichten.
De kunstenaar JS smijt een in verf
gedrenkte lap tegen het canvas.
Onder de sterren
in de regens van herfst.
We gaan aan land
water om onze voeten.
30.04.18
MYTHOS #10
MYTHOS #10
Steen vergeet zich
stap voor stap.
Het hoogteprofiel stijgt en daalt
kou eet aan de randen
in het dorp beneden
wacht warmte en welkom.
Achterlaten
thuiskomen
een scheur in het wegdek.
Spieren aanspannen
een waterfles leeggieten
het brood fijn-
kauwend.
Gedachteloos
zonder denken maar toch
vergetelheid vergeten
Mnemosyne letter
voor letter
bedacht ze
woord voor woord
tot betekenis aaneengeregen.
Kralenketting
steen voor steen.
Voetstaps.
INSTALLATION VIEW SPACING #11
27.04.18
Mythos #9
Mythos #9
Je reist waarom. Waartoe. Overal
getallen breuken procenten
delers noemers
Uitgevouwen kaarten. Niet dichtgevouwen
kaarten. Vergeten kaarten.
Ondersteboven routemaps
Licht van sterren Gaia 3D verziend
wat weet je niet de aftrap geven
tegen het licht gasontploffing
De goden verstoord uit hun hum
maar Zuid-Korea en Noord-Korea
sluiten vrede vandaag
Een Chinees schiet 14 kinderen dood
het liedje Ohio op de Böse
Bernsteinfeest I Love to be in America
11.04.18
SPACING #9
In vogelvlucht
over land over rotsvast water
van het begin afaan
Een donkerzwart bewegen
Om ergens vaste voet
maar hoe dan en hoe
En hoe verder
achterlaten
Maar voor wat
THE ART OF LOOKING BALLET, SPACING #9
SPACING #9
In vogelvlucht
over land over rotsvast water
van het begin afaan
Een donkerzwart bewegen
Om ergens vaste voet
maar hoe dan en hoe
En hoe verder
achterlaten
Maar voor wat
09.04.18
SPACING #8
De krant is ouder dan vandaag
Het nieuws is al geschreven
in vroeger eeuwen
The tempest replica noemde
de maker het
Kijk er de videobeelden
maar op na
Nu ligt de digitale krant
met de huilende voorpagina
naast de tekening in het atelier
Persbureau AP staat in voor
de authenticiteit van de foto
staat er bij
Het toneelstuk, de choreografie, de werkelijkheid
THE ART OF LOOKING BALLET, SPACING #8
SPACING #8
De krant is ouder dan vandaag
Het nieuws is al geschreven
in vroeger eeuwen
The tempest replica noemde
de maker het
Kijk er de videobeelden
maar op na
Nu ligt de digitale krant
met de huilende voorpagina
naast de tekening in het atelier
Persbureau AP staat in voor
de authenticiteit van de foto
staat er bij
Het toneelstuk, de choreografie, de werkelijkheid
SPACING #8 WORK IN PROGRESS INSPIRED BY CRYSTAL PITE'S THE TEMPEST REPLICA
06.04.18
SPACING, #6
De schok van het meisje.
Ze loopt weg met een stapel kleden.
Nee, ze loopt weg
Met een stapel jassen.
Het gewicht doet haar enkels zwikken.
Ze zakt bijna ineen.
Maar er zijn helpende handen.
Verdwijnt uit het zicht.
Is dit wat het is?
THE ART OF LOOKING BALLET, SPACING #6
SPACING, #6
De schok van het meisje.
Ze loopt weg met een stapel kleden.
Nee, ze loopt weg
Met een stapel jassen.
Het gewicht doet haar enkels zwikken.
Ze zakt bijna ineen.
Maar er zijn helpende handen.
Verdwijnt uit het zicht.
Is dit wat het is?
SPACING #6 INSPIRED BY CRYSTAL PITE'S FLIGHT PATTERN